Sejmowa komisja ds. tzw. afery wizowowej przyjmie raport końcowy

Szef komisji Marek Sowa (KO) w zeszłym tygodniu podsumował prace komisji i przedstawił ustalenia i wnioski zawarte w projekcie raportu końcowego. W projekcie stwierdzono m.in., że w MSZ istniał patologiczny i korupcjogenny system przyznawania wiz, a program Poland.BusinessHarbour, który zakładał uproszczoną procedurę wizową dla firm, startupów i specjalistów IT, "był realizowany bez odpowiedniego nadzoru, bez odpowiednich mechanizmów kontroli i weryfikacji jego beneficjentów, w tym obywateli Rosji, co pogorszyło stan polskiego bezpieczeństwa". Wskazano też, że w latach 2019-2023 prowadzono nieodpowiedzialną politykę przyznawania wiz pracowniczych i studenckich oraz ograniczono uprawnienia konsulów.

Członkowie komisji mają czas do wtorku na zgłoszenie poprawek. Na wtorkowym posiedzeniu komisja je rozpatrzy i przyjmie - z poprawkami lub bez - sprawozdanie z prac komisji (raport końcowy). We wtorek komisja ds. afery wizowej podejmie też uchwały ws. skierowania do prokuratury zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa przez 11 osób, które - w ocenie komisji - działały na szkodę interesu publicznego.

Kogo mają dotyczyć zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa ws. afery wizowej?

Pierwsze z zawiadomień ma dotyczyć byłego szefa MSZ Zbigniewa Raua. We wnioskach do prokuratury ws. byłego premiera Mateusza Morawieckiego i byłej minister rozwoju Jadwigi Emilewicz wskazano, że nadużyli swoich uprawnień i nie dopełnili ciążących na nich obowiązków, „w ten sposób, że dopuścili do ogłoszenia, wdrożenia w życie i realizacji programu Poland.Business Harbour”. Zawiadomienie do prokuratury za realizację programu ma być skierowane na byłą pełnomocniczkę premiera ds. GovTech Justynę Orłowską. Kolejne zawiadomienie ma objąć b. dyrektora generalnego Służby Zagranicznej Macieja Karasińskiego

Zawiadomienia na byłych dyrektorów Departamentu Konsularnego MSZ: Marcina Jakubowskiego i Beatę Brzywczy dotyczą m.in. kierowania do konsulów RP "zawoalowanych poleceń" wydania wiz dla wskazanych osób i wywierania w sposób nieuprawniony presji na konsulach.

W ocenie komisji należy również złożyć zawiadomienie do prokuratury na byłego szefa MSWiA Mariusza Kamińskiego i byłego szefa CBA Andrzeja Stróżnego za niedopełnienie przez nich obowiązków po uzyskaniu w lipcu 2022 r. informacji o procederze przestępczym przy legalizacji pobytu cudzoziemców w MSZ. Komisja chce też skierować wnioski do prokuratury na byłego wiceministra rolnictwa Lecha Kołakowskiego i jego współpracownika Macieja Lisowskiego.

Komisja ma też złożyć skargę do Prokuratury Krajowej w celu wyjaśnienia wątpliwości związanych "z rodzajem i dynamiką czynności podejmowanych w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratorów Lubelskiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji". To ten wydział prowadzi śledztwo dotyczące płatnej protekcji w związku z przyspieszaniem procedur wizowych. Zarzuty usłyszeli w nim m.in. b. wiceszef MSZ Piotr Wawrzyk i jego współpracownik Edgar Kobos.

Ustalenia komisji ds. afery wizowej

W oparciu o dane przekazane z Ministerstwa Spraw Zagranicznych komisja ustaliła, że w badanym przez siebie okresie, czyli od 12 listopada 2019 r. do 20 listopada 2023 r. wydano ponad 3 mln 610 tys. wiz, w tym prawie 377 tys. (10,4 proc.) wiz Schengen i 2 mln 872 tys. krajowych wiz pracowniczych (co stanowiło 47,7 proc. wszystkich krajowych wiz pracowniczych wydanych w Unii Europejskiej).