Ostry ruch ministra sprawiedliwości. Jest wniosek o wykluczenie sześciu sędziów

• Prokurator Waldemar Żurek zwrócił się do Sądu Najwyższego o wykluczenie sześciu sędziów z orzekania.
• Sędziowie ci zostali powołani z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, która zdaniem Żurka nie spełnia konstytucyjnych wymogów.
• Wniosek dotyczy konkretnie sędziów Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego.
• Ta inicjatywa podważa legitymację sędziów i może mieć istotne konsekwencje dla polskiego sądownictwa

Dlaczego Prokurator Generalny chce wykluczyć sędziów Sądu Najwyższego?

Jak podaje portal Onet, Prokuratura Krajowa poinformowała o bezprecedensowym kroku, który może wstrząsnąć polskim systemem sądownictwa. Chodzi o wniosek skierowany do prezesa Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego, Wiesława Kozielewicza. Prokurator Generalny Waldemar Żurek zwrócił się do prezesa Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego o wykluczenie od podejmowania czynności orzeczniczych sześciu sędziów. To działanie jest kolejnym elementem szerszego procesu weryfikacji statusu sędziów powołanych w ostatnich latach.

Wniosek dotyczy następujących osób orzekających w tej Izbie:

• dr. hab. Tomasza Demendeckiego, prof. UMCS,
• dr. hab. Marka Dobrowolskiego, prof. KUL,
• Marka Motuka,
• dr. Marka Siwka,
• dr. hab. Marii Szczepaniec, prof. UKSW,
• dr. hab. Pawła Wojciechowskiego

Głównym argumentem przedstawionym we wniosku jest fakt, że wszyscy wymienieni sędziowie otrzymali nominacje z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), której skład i sposób wyboru budzą poważne zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją RP oraz prawem europejskim.

Kim są sędziowie i jakie jest konstytucyjne tło sporu?

Izba Odpowiedzialności Zawodowej to organ, który w Sądzie Najwyższym zajął miejsce zlikwidowanej, kontrowersyjnej Izby Dyscyplinarnej. Jej zadaniem jest prowadzenie postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów, prokuratorów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Fakt, że wniosek o wykluczenie dotyczy sędziów zasiadających właśnie w tej izbie, nadaje sprawie szczególnej wagi – to właśnie oni mają stać na straży etyki zawodowej. Podstawą wniosku Prokuratora Generalnego jest fakt, że wskazani sędziowie zostali powołani na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w sposób niezgodny z Konstytucją RP.

Kontrowersje wokół tzw. neo-KRS wynikają ze zmiany ustawy w 2017 roku, na mocy której sędziowskich członków Rady zaczęli wybierać politycy (Sejm), a nie, jak dotychczas, samo środowisko sędziowskie. Zarówno polskie sądy, jak i europejskie trybunały (TSUE i ETPCz) wielokrotnie orzekały, że organ ten nie spełnia wymogów niezależności, co podważa legalność powołanych z jego udziałem sędziów. Wniosek Prokuratora Generalnego opiera się właśnie na tym ugruntowanym orzecznictwie.

Jakie będą skutki decyzji dla polskiego sądownictwa?

Potencjalne wykluczenie sędziów może stać się ważnym precedensem i otworzyć drogę do podobnych działań w innych izbach Sądu Najwyższego oraz w sądach powszechnych. Z perspektywy biznesowej i społecznej, sytuacja ta wprowadza element niepewności co do statusu tysięcy wyroków wydanych przez sędziów powołanych przez neo-KRS. Z drugiej strony, zwolennicy tego rozwiązania podkreślają, że jest to krok niezbędny do uzdrowienia systemu i przywrócenia zaufania do wymiaru sprawiedliwości.

Decyzja prezesa Izby Odpowiedzialności Zawodowej będzie miała kluczowe znaczenie. Jeśli przychyli się on do wniosku, może to przyspieszyć proces systemowych zmian w sądownictwie. Działania te wpisują się w szerszy kontekst przywracania praworządności w Polsce, co może mieć długofalowe skutki dla stabilności całego systemu prawnego i zaufania obywateli do wymiaru sprawiedliwości. Sprawa ta będzie z uwagą obserwowana zarówno przez środowisko prawnicze, jak i instytucje międzynarodowe, stając się testem dla trwałości mechanizmów demokratycznego państwa prawa w Polsce.