Wybory

i

Autor: Paweł Jaskółka/Super Express Wybory

Spore zmiany na wybory 2023

Centralny Rejestr Wyborców. Szykuje się rewolucja w Kodeksie wyborczym na wybory 2023?

2023-03-12 5:21

Nowy Kodeks wyborczy został uchwalony. Sejm przegłosował nowelizację ustawy głosami Zjednoczonej Prawicy jeszcze pod koniec stycznia. To oznacza, że wybory 2023 będą nieco inne. Jedną ze zmian jest Centralny Rejestr Wyborców, który teoretycznie ma ułatwić przeprowadzenie wyborów. Czym jest Centralny Rejestr Wyborców i co go odróżnia od dotychczasowych gminnych baz danych o wyborcach? Wyjaśniamy na polityka.se.pl.

Spis treści

  1. Zmiany w Kodeksie wyborczym. Największą jest Centralny Rejestr Wyborców
  2. Co to jest Centralny Rejestr Wyborców? Zastąpi gminne bazy danych
  3. Co zmieni Centralny Rejestr Wyborców? Wszystkie dane o wyborach w jednym miejscu
  4. Kto będzie miał dostęp do danych z Centralnego Rejestru Wyborców?
  5. Centralny Rejestr Wyborców ma służyć sporządzeniu jednego spisu wyborców w Polsce
  6. Eksperci z Fundacji Batorego: Utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców wymaga starannego przygotowania

Zmiany w Kodeksie wyborczym. Największą jest Centralny Rejestr Wyborców

Nowy Kodeks wyborczy został uchwalony. Wybory 2023, czyli wybory do Sejmu i Senatu odbędą się więc na nieco innych organizacyjnie zasadach niż wcześniejsze. Najważniejsze zmiany w Kodeksie wyborczym to m.in. Centralny Rejestr Wyborców, zapewnienie transportu do lokali wyborczych osobom starszym i niepełnosprawnych, więcej komisji wyborczych i wzmocnienie pozycji społecznych obserwatorów i mężów zaufania podczas wyborów w Polsce. Dużą zmianą jest Centralny Rejestr Wyborców, czyli centralna baza danych o wyborcach i okręgach wyborczych.

Co to jest Centralny Rejestr Wyborców? Zastąpi gminne bazy danych

Centralny Rejestr Wyborców zastąpi prawie 2,5 tys. gminnych baz danych o wyborcach. Co to oznacza w praktyce? Powstanie jedna baza danych, w której będą wszystkie informacje o wyborcach i okręgach wyborczych - różnych w zależności od wyborów. Aktualnie w Polsce to właśnie miasta i gminy prowadzą lokalne rejestry wyborców. Dzięki nim sporządzają spisy wyborców na poszczególne wybory: parlamentarne, prezydenckie, samorządowe czy do Parlamentu Europejskiego. Co ważne, jak podkreśla Ministerstwo Cyfryzacji, te spisy powstają z wykorzystaniem różnych systemów informatycznych. Teraz będzie jeden taki system.

Co zmieni Centralny Rejestr Wyborców? Wszystkie dane o wyborach w jednym miejscu

Na rządowej stronie gov.pl czytamy, że Centralny Rejestr Wyborców ułatwi obywatelom głosowanie, urzędnikom organizację wyborów, a komisjom wyborczym – przeprowadzenie wyborów. Poprawi się również ich bezpieczeństwo. Jakie będą główne funkcje Centralnego Rejestru Wyborców? Oto trzy najważniejsze:

  1. automatyzacja działań urzędników i komisarzy wyborczych,
  2. integracja z systemem PESEL i systemami zewnętrznymi,
  3. elektroniczne usługi dla wyborców.

Kto będzie miał dostęp do danych z Centralnego Rejestru Wyborców?

Jak czytamy na stronie rządowej, dostęp do Centralnego Rejestru Wyborców będzie miało dość wąskie grono osób. Będę to:

  • wójtowie,
  • członkowie Państwowej Komisji Wyborczej,
  • komisarze wyborczy za pośrednictwem Krajowego Biura Wyborczego,
  • minister ds. informatyzacji,
  • minister spraw zagranicznych,
  • konsulowie.

Aktualizacji danych w Centralnym Rejestrze Wyborców mają dokonywać poszczególne samorządy: miasta i gminy. Będą to ich tzw. zadania zlecone. Rejestr będzie utrzymywany przez ministra ds. informatyzacji.

Centralny Rejestr Wyborców ma służyć sporządzeniu jednego spisu wyborców w Polsce

Na rządowej stronie Ministerstwa Cyfryzacji czytamy, że Centralny Rejestr Wyborców ma wyeliminować problem np. przekazywania zawiadomień między gminami o zmianach miejsca głosowania poszczególnych wyborców. Takie działanie wymaga bardzo dużego zaangażowania urzędników samorządowych, którzy dopisują lub skreślają wyborców ze spisów wyborców przed wyborami. To oni też muszą następnie powiadamiać wyborców o dokonanych czynnościach. Dlatego też Centralny Rejestr Wyborców ma służyć do:

  • sporządzania spisów wyborców,
  • sporządzania spisów osób uprawnionych do udziału w referendum,
  • ustalania liczby wyborców;
  • sprawdzania posiadania prawa wybierania przy okazji weryfikacji podpisów złożonych właściwemu organowi, w związku z zamiarem przeprowadzenia referendum lub zgłoszeniem inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.

Eksperci z Fundacji Batorego: Utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców wymaga starannego przygotowania

Eksperci wyborczy z Fundacji Batorego, m.in. dr hab. Jarosław Flis z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr hab. Adam Gendźwiłł z Uniwersytetu Warszawskiego i dr hab. Mikołaj Cześnik z Uniwersytetu SWPS, podkreślają, że utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców jest potrzebne. Swoje zdanie wyrazili w opinii w sprawie zmian w Kodeksie wyborczym 24 stycznia 2023 roku. Zwracają jednak uwagę, że stworzenie takiej jednej bazy danych o wyborach w Polsce to zadanie czasochłonne i powinno zostać dobrze przygotowane, zwłaszcza, że wybory 2023 będą jesienią tego roku.

Utworzenie Centralnego Rejestru Wyborców – jest zmianą potencjalnie wielce pozytywną, ale wymaga bardzo starannego przygotowania i długotrwałego testowania. To zadanie na lata, a nie na miesiące.

Nasi Partnerzy polecają