Adrian Zandberg: Pożegnanie ze złudzeniem

Polska polityka od lat żyje złudzeniem niewzruszonej potęgi Ameryki. Prawda jest nieco inna. Stany Zjednoczone to ludny, ważny gospodarczo kraj - ale już nie globalny hegemon. Amerykanie od lat tkwią w głębokim kryzysie społecznym. Tamtejsza, zdziczała odmiany kapitalizmu nie wyszła im na dobre. Kraj coraz bardziej rozdzierają nierówności. Stany to z jednej strony największe korporacje na świecie, a z drugiej - dziesiątki milionów ludzi zepchniętych w ubóstwo i długi, walczących każdego dnia o przetrwanie. Dla nich amerykański sen zamienił się w koszmar. Muszą płacić ciężkie pieniądze za naukę czy za wizytę w szpitalu - za to, co my, Europejczycy, dostajemy bezpłatnie od państwa. Polscy politycy od lat z fascynacja patrzyli na miliardy, które Ameryka wydawała na zbrojenia. Ten medal ma jednak drugą stronę. Oszczędzano na ludziach: na opiece zdrowotnej, pomocy dla tych, którzy sobie nie radzą, inwestycjach, nawet na tak prozaicznych wydatkach jak remonty dróg czy mostów. W wielu miejscach Ameryka się sypie, i to bynajmniej nie jest przenośnia. Nowa administracja będzie musiała sobie poradzić nie tylko z obłędną polaryzacją, nienawiścią, teoriami spiskowymi - ale też z poważnymi problemami gospodarczymi i społecznymi. To, co obejrzeliśmy na ekranach telewizorów, to nie incydent. To rezultat. Życzmy Amerykanom wszystkiego dobrego. Oby poradzili sobie z tymi kłopotami. My w Polsce musimy jednak przede wszystkim pomyśleć o naszej przyszłości. Przez ostatnie lata rząd, podlizując się nieobliczalnemu Trumpowi, skłócił się z połową Europy. Teraz trzeba odbudować relacje z sąsiadami. Europa potrzebuje silniejszej niż dotąd integracji. Potrzebujemy Unii, która potrafi wziąć odpowiedzialność za siebie. Większy europejski budżet, wspólna polityką obronna, wspólne publiczne inwestycje w energetykę i nowy przemysł - to powinny być priorytety polskiego rządu na najbliższe lata. Tamtej Ameryki, do której przyzwyczaiła się polska klasa polityczna - od pewnego czasu już nie ma. Czas to w końcu zaakceptować.