TV
Pogoda
Wideo
Spis treści
- Jak głosować w wyborach do Sejmu i Senatu? Wyjaśnia ekspert z Uniwersytetu Śląskiego
- Wybory do Sejmu. Jak oddać ważny głos w wyborach parlamentarnych?
- Wybory do Senatu. Zasady głosowania. "Konstytucja nie wymaga, aby były równe"
- Wybory do Sejmu i Senatu. Czym się różnią? Wybory do Sejmu są większościowe czy proporcjonalne?
- Dlaczego wybory do Senatu nie są równe i proporcjonalne?
Jak głosować w wyborach do Sejmu i Senatu? Wyjaśnia ekspert z Uniwersytetu Śląskiego
Wybory 2023 będą bodaj jednym z najważniejszych w historii Polski po 1989 roku. Odbędą się 15 października. Czy Prawo i Sprawiedliwość wygra trzeci raz z rzędu? Czy będzie w stanie trzeci raz rządzić samodzielnie czy będzie potrzebować koalicjanta? A może po ośmiu latach do władzy powróci Platforma Obywatelska? Jeśli tak, to czy zdobędzie większość niezbędną do samodzielnego rządzenia, czy ponownie będzie potrzebowała koalicjantów (jak w 2007 i 2011 roku)? Pytania o wybory parlamentarne 2023 się mnożą. Już teraz warto jednak wiedzieć, jak głosować w wyborach 2023 i czym różnią się wybory do Sejmu i Senatu. Dr Artur Biłgorajski, ekspert od prawa wyborczego z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, mówi, że parlament w RP składa się z dwóch izb: Sejmu i Senatu. - Ich relacje określa się mianem „dwuizbowości niesymetrycznej”, gdyż Sejm ma znacznie szersze uprawnienia niż Senat, i to zarówno w zakresie wykonywania funkcji ustawodawczej, jak również kontrolnej i kreacyjnej) - podkreśla dr Biłgorajski.
Wybory do Sejmu. Jak oddać ważny głos w wyborach parlamentarnych?
Wybory do Sejmu odbywają się zawsze razem z wyborami do Senatu. Wybieramy 460 posłów. Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne i odbywają się w głosowaniu tajnym. Głosujemy na posłów z list kandydatów na posłów w wielomandatowych okręgach wyborczych. Znak "x" na karcie do głosowania stawiamy jednak tylko na jednej liście, z lewej strony, obok nazwiska jednego kandydata na posła.
Wybory do Senatu. Zasady głosowania. "Konstytucja nie wymaga, aby były równe"
Natomiast w wyborach do Senatu wybieramy 100 senatorów. Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Głosujemy na senatorów z list kandydatów na senatorów w jednomandatowych okręgach wyborczych. Znak "x" na karcie do głosowania stawiamy jednak tylko na jednej liście, z lewej strony, obok nazwiska jednego kandydata na senatora. Dr Biłgorajski zwraca uwagę, że Konstytucja RP nie definiuje, w jaki sposób mają być wyłonieni senatorzy: czy według zasady większości czy proporcjonalności. - Nie wymaga też (Konstytucja - red.), aby wybory do Senatu były równe. Ale mamy Kodeks wyborczy, który to uzupełnia. I to Kodeks wyborczy podaje, że wybory do Senatu są wyborami, których wynik określa się w oparciu o zasadę większości względnej w okręgach jednomandatowych - tłumaczy dr Biłgorajski z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Wybory do Sejmu i Senatu. Czym się różnią? Wybory do Sejmu są większościowe czy proporcjonalne?
Różnic między wyborami do Sejmu i Senatu jest sporo. Oto te najważniejsze różnice między wyborami do Sejmu i wyborami do Senatu:
- wybieramy aż 460 posłów, a tylko 100 senatorów,
- wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne i tajne, a wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i tajne,
- wybory do Sejmu są w okręgach wielomandatowych, wybory do Senatu są w okręgach jednomandatowych,
- wybory do Sejmu są proporcjonalne, a wybory do Senatu są w systemie większościowym,
- w wyborach do Sejmu mandaty są dzielone między komitetami wyborczymi, które zdobyły największe poparcie, a w wyborach do Senatu wygrywa w okręgu ten kandydat, który otrzymał najwięcej oddanych głosów ważnych.
Dlaczego wybory do Senatu nie są równe i proporcjonalne?
Wybory do Senatu nie są proporcjonalne, ponieważ nie ma tutaj zastosowania zasada proporcjonalności. Senatorów wybiera się zgodnie z systemem większościowym. Wybory do Senatu nie są także równe, bo nie obowiązuje tu także zasada równości materialnej, która mówi, iż głos każdego wyborcy ma równą wartość i powinien przynosić tożsamy skutek dla wyników wyborów. Choć okręgów wyborczych w wyborach do Senatu jest 100 (zostało to uregulowane ordynacją wyborczą z 2011 roku) i wybiera się łącznie 100 senatorów. Zostało to zrobione, aby przybliżyć wybory do Senatu do materialnej zasady równości. Szczegółowo zasadę równości w przypadku wyborów do Senatu tłumaczy dr Artur Biłgorajski z UŚ:
Litera Kodeksu wyborczego mówi też, że wybory do Senatu są równe tylko w aspekcie formalnym, co można sparafrazować słowami: „jeden wyborca – jeden głos”. Ale nie jest spełniona równość materialna w wyborach do Senatu, czyli granice okręgów są tak ukształtowane, że siła głosów poszczególnych wyborców może się między sobą znacząco różnić. Im większa liczba wyborców przypada na dany okręg wyborców, tym siła głosu poszczególnego wyborcy jest mniejsza. A contrario, im mniejsza liczba wyborców przypada na dany okręg, tym większa jest siła głosu poszczególnego wyborcy w tym okręgu.
