Prezydenci Polski: Władysław Raczkiewicz, 1939-1947

2010-06-07 8:30

Władysław Raczkiewicz to pierwszy prezydent RP na Uchodźstwie. Kadencję rozpoczął 30 września 1939 r., jeszcze jako prezydent II RP. Funkcję głowy państwa na emigracji pełnił przez całą II wojnę światową, aż do śmierci 6 czerwca 1947 roku. W II RP trzykrotnie był ministrem spraw wewnętrznych, a także marszałkiem Senatu i wojewodą pomorskim.

Urodził się 28 stycznia 1885 roku w Kutaisi w Gruzji. Studiował prawo i matematykę na Uniwersytecie Petersburskim. Już wtedy działał w nielegalnych, niepodległościowych organizacjach młodzieżowych. By uciec przed represjami politycznymi wyjechał do Dorpatu (dzisiejsze terytorium Estonii), gdzie w 1911 roku ukończył tamtejszy uniwersytet. Przed I wojną światową pracował jako adwokat w Mińsku.

W czasie wojny służył w armii rosyjskiej, gdzie dosłużył się stopnia chorążego. Był przedstawicielem nurtu związanego z endecją i zwolennikiem tworzenia polskich sił zbrojnych na terenie Rosji. W 1918 roku sprawował funkcję prezesa Rady Naczelnej Polskiej Siły Zbrojnej z siedzibą w Kijowie.

W 1921 roku po raz pierwszy został szefem MSW. W latach 30. związał się z sanacją. W 1930 roku został senatorem, a następnie marszałkiem Senatu. Po objęciu urzędu prezydenta 30 września 1939 roku premierem mianował gen. Władysława Sikorskiego, a po jego śmierci Stanisława Mikołajczyka. Jeszcze w 1939 roku na mocy tzw. umowy paryskiej zrezygnował z części uprawnień prezydenckich na rzecz premiera rządu.

Na początku grudnia 1939 r. z całym rządem przeniósł się do Angers we Francji. Jeszcze przed jej kapitulacją opuścił Francję, przenosząc się do Wielkiej Brytanii.

Przeciwny układowi Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 roku, zagroził ustąpieniem z urzędu. Pod presją Anglików odwołał ze stanowiska Naczelnego Wodza generała Kazimierza Sosnkowskiego wobec jego nieprzejednanej postawy w sprawie granic wschodnich. Po konferencji jałtańskiej wielkie mocarstwa koalicji cofnęły uznanie rządowi na uchodźstwie na rzecz prokomunistycznego rządu w Warszawie.

Zmarł 6 czerwca 1947 r. w Ruthin na terenie Walii. Pochowany został na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Wielkiej Brytanii, gdzie spoczął obok generała Władysława Sikorskiego.