Szymon Hołownia przedstawił w Sejmie dane z raportu NIK, który badał finansowanie kościołów i innych związków wyznaniowych przez wybrane jednostki publiczne w latach 2021-2023. Okres ten został wybrany ze względu na możliwości kontrolne NIK. Marszałek Sejmu podkreślił, że zlecił kontrolę, aby przyjrzeć się bliżej przepływom finansowym między państwem a Kościołem.
- Złożę inicjatywę ustawodawczą uchylającą art. 70a ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP - zapowiedział.
Przepis ten umożliwia osobom prawnym Kościoła katolickiego, działającym na Ziemiach Zachodnich i Północnych po 8 maja 1945 roku, nieodpłatne przejmowanie gruntów z Państwowego Funduszu Ziemi lub Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Hołownia argumentuje, że istnieje już Fundusz Kościelny, który ma rekompensować Kościołowi krzywdy historyczne. Uznał, że nie potrzeba więcej takich mechanizmów.
- Myślę, że to nie ma wiele wspólnego ze sprawiedliwością społeczną - mówił.
Dodał, że art. 70a "nie ma racji bytu", a "te ziemie od dawna są polskie i nie potrzebują już tego rodzaju mechanizmów". Hołownia opowiada się za docelową likwidacją Funduszu Kościelnego, ale w sposób sprawiedliwy dla kościołów mniejszościowych.
Co jeszcze ujawniła kontrola?
Raport NIK ujawnił, że w latach 2021-2023 przepływ finansowy między państwem a Kościołem wyniósł blisko 17,5 mld zł, z czego ok. 95% (16,5 mld zł) trafiło do Kościoła katolickiego i organizacji z nim związanych.
Z tej kwoty 6 mld zł to wynagrodzenia dla nauczycieli religii, prawie 2 mld zł to zwolnienia podatkowe i darowizny, a kolejne 6 mld zł to dotacje.
- Raport pokazuje, że w tych latach dochodziło dość regularnie do omijania trybu konkursowego w przydzielaniu środków z budżetu państwa na rzecz kościoła - podkreślił Hołownia. Szczególnie dotyczyło to rezerwy w dyspozycji ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego.
W latach 2021-2023 Kościołowi katolickiemu i instytucjom z nim związanym przydzielono ok. 160 dotacji na kwotę ok. 200 mln zł, z czego 106 odbyło się poza trybem konkursowym. W 15 z 18 dotacji przekazanych przez KPRM "nie było przesłanek do zastosowania trybu pozakonkursowego".
- Raport NIK pokazał wyraźnie, że potrzebne jest wprowadzenie mechanizmów weryfikacji - stwierdził. - To jest sytuacja, którą ewidentnie trzeba uszczelnić. Proszę to traktować jako ostrzeżenie, a nie jako propozycję - stwierdził.
Marszałek Sejmu zapowiedział, że jego inicjatywa ustawodawcza to pierwszy krok w kierunku większej transparentności i sprawiedliwości w finansowaniu Kościoła w Polsce. W naszej galerii zobaczysz, jak mieszka Szymon Hołownia:
