"Super Express": - Według Instytutu Millward Brown tylko 17 proc. Polaków deklaruje, że nie rozważa wyjazdu z Polski. Czy Polska przegrała jakąś globalną rozgrywkę, kapituluje i rozpada się?
Prof. Henryk Domański: - W żadnym wypadku z tego nie wynika, że Polska się rozpada. Przecież w takiej samej sytuacji są wszystkie kraje byłego bloku wschodniego, a doliczmy do tego jeszcze takie kraje, jak Grecja czy Hiszpania. Kierunki migracji wyznaczają swoistą hierarchię państw. Bardzo mało realistyczne byłoby oczekiwanie od jakiegokolwiek polskiego rządu z ostatnich kilkudziesięciu lat, aby zniwelował dystans, jaki nas dzieli od bogatych państw Zachodu. Po wejściu do Unii Europejskiej Polacy mają szerszą perspektywę adaptacyjną w lokalizowaniu siebie w przestrzeni społecznej - ta wizja się zglobalizowała. Nie rezygnując z bycia Polakami, mniej dbamy o to, czy będziemy mieszkać w Polsce czy np. w Wielkiej Brytanii. Możliwość osiedlenia się gdzie indziej - jeżeli pod jakimiś względami będzie nam tam lepiej - nie jest dziś dla Polaków niczym niezwykłym. Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w 2004 r., a tym bardziej w okresie komunistycznym Polacy traktowali osiedlenie się za granicą jako zerwanie. Obecnie taka bariera nie istnieje.
Zobacz: Jarosław Kaczyński do Polaków na emigracji: wracajcie!
- A czy nie będzie w takim razie tak, że Polska się wyludni?
- Oczywiście nie jest to dobry czynnik dla potencjału demograficznego, ale jednak Polska się nie wyludni. Nawet jeżeli wiele osób deklaruje chęć wyjazdu, to jeszcze nie znaczy, że rzeczywiście wyjadą. Polska się nie wyludni również dlatego, że gdyby do tego doszło, to jakiś inny kraj by się przeludnił. A to jest nieco naiwne myślenie.
- Może więc na zasadzie selekcji wyjadą ci lepsi z naszych rodaków, a zostaną ci gorsi?
- Niekoniecznie ci gorsi. Bo emigrują niekoniecznie ci lepsi. Przecież emigrują również te osoby, które nie widzą dla siebie żadnych szans na znalezienie pracy w Polsce często dlatego, że nie mają jej za wiele do zaoferowania.
Prof. Henryk Domański
Socjolog z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN