Prezydenci Polski: Lech Wałęsa, 1990-1995

Urodził się 29 września 1943 w Popowie koło Lipna na Ziemi Dobrzyńskiej (obecne woj. kujawsko-pomorskie).

W 1961 roku skończył szkołę zawodową w Lipnie. Do 1967 r. pracował jako elektryk samochodowy, w międzyczasie dwa lata spędzając w wojsku, gdzie dosłużył się stopnia kaprala. W 1967 r. zaczął pracę jako elektryk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.

Początek opozycyjnej działalności Lecha Wałęsy przypada na rok 1968. Wtedy to miał namawiać kolegów w stoczni do odmowy udziału w masówkach potępiających strajki studentów. W grudniu 1970 r. zasiadał w Komitecie Strajkowym w Stoczni Gdańskiej, który powstał na fali sprzeciwu wobec planowanych przez władze niespodziewanych podwyżek cen artykułów spożywczych tuż przed świętami Bożego Narodzenia.

W czerwcu 1976 r. za krytykę prorządowych organizacji związkowych został zwolniony z pracy w stoczni. Już wtedy był dokładnie inwigilowany i przesłuchiwany przez Służbę Bezpieczeństwa. Współpracował wówczas z Komitetem Obrony Robotników, organizacją powołaną do pomocy rodzinom więzionych opozycjonistów. W 1978 był jednym z założycieli podziemnych, Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.

W sierpniu 1980 r. władze po raz kolejny dokonały znacznych podwyżek cen żywności, co było powodem wybuchu kolejnego strajku stoczniowców. Wałęsa znów był jednym z jego inicjatorów i przywódców. Władze rozpoczęły negocjacje z robotnikami. 31 sierpnia 1980 doszło do podpisania tzw. porozumień sierpniowych. Wysłana do stoczni rządowa delegacja zgodziła się na realizację 21 robotniczych postulatów, m.in. na podwyżkę płac, prawo do strajku i przywrócenie do pracy zwolnionych pracowników. W imieniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego specjalnym, wielkim długopisem z wizerunkiem papieża Jana Pawła II porozumienia podpisywał właśnie Lech Wałęsa.

13 grudnia 1981 r., natychmiast po ogłoszeniu stanu wojennego, Wałęsa jako jeden z pierwszych opozycjonistów został aresztowany i internowany w rządowym ośrodku w Chylicach, następnie w Otwocku i Arłamowie. Przetrzymywano go tam do listopada 1982 roku. „Solidarność” została zdelegalizowana.

W 1983 r. Wałęsa wrócił do pracy w Stoczni. Pozostawał przywódcą podziemnej „S”. W krótkim czasie stał się przywódcą największego masowego ruchu sprzeciwu wobec komunistycznej władzy, jaki powstał w krajach bloku komunistycznego. „Solidarność” w czasach świetności liczyła 10 milionów członków.

5 października 1983 Komitet Noblowski w Oslo ogłosił decyzję o przyznaniu Pokojowej Nagrody Nobla Lechowi Wałęsie. Przywódcy „Solidarności” nie wydano paszportu, dlatego nagrodę w jego imieniu odebrała żona, Danuta, wraz z 13-letnim wówczas synkiem, Bogdanem.

Zainicjowany przez Wałęsę następny stoczniowy strajk w 1988 roku doprowadził do rozpoczęcia w lutym 1989 r. obrad tzw. Okrągłego Stołu, w których udział brały władze PRL, opozycja solidarnościowa i przedstawiciele Kościoła. Lech Wałęsa podczas rozmów przewodniczył tzw. społecznej części uczestników obrad, czyli opozycji. W wyniku decyzji podjętych podczas trwających dwa miesiące rozmów rozpoczęła się polska transformacja ustrojowa.

W grudniu 1990, po wygranej ze Stanisławem Tymińskim w II turze wyborów prezydenckich, Lech Wałęsa został pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem III RP. Jako głowa państwa między innymi wynegocjował wyjazd z Polski żołnierzy Armii Czerwonej, a także przeprowadził Polskę przez trudne reformy gospodarcze.

Jednak w okresie prezydentury poparcie dla Wałęsy systematycznie spadało. Szczególnie krytykowany był za postulat tzw. „wojny na górze”. Wałęsa określał tak wewnętrzny konflikt między frakcjami „Solidarności” – solidarnościową lewicą, której nieformalnym przywódcą był Adam Michnik, oraz prawicą, na czele której stał Jarosław Kaczyński. Spór rozbił jedność „Solidarności”. Efektem spadku zaufania społecznego do Wałęsy była jego przegrana w grudniu 1995 r. w kolejnych wyborach prezydenckich z Aleksandrem Kwaśniewskim.

Przed wyborami w wyborach parlamentarnych z 1993 r. Wałęsa założył własną partię – Bezpartyjny Blok Wspierania Reform. BBWR nawiązywał nazwą do Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z czasów II RP. Ugrupowanie poniosło porażkę w wyborach, ledwo przekraczając próg wyborczy. Klub Parlamentarny BBWR należał do najbardziej skłóconych grup w ówczesnym Sejmie.

Po zakończeniu prezydentury założył fundację – instytut swojego imienia. W 2000 roku ponownie wystartował w wyborach prezydenckich. Uzyskał w nich jednak śladowe, 1-procentowe poparcie. Obecnie jest członkiem 12-osobowej Rady Mędrców, grupy refleksyjnej Unii Europejskiej, której powołanie zaproponował prezydent Francji, Nicolas Sarkozy. Rada Mędrców ma doradzać przywódcom UE w podejmowaniu najważniejszych decyzji dotyczących przyszłości Europy. Jej członkowie debatują nad takimi zagadnieniami, jak globalizacja, światowe kryzysy i zmiany klimatyczne.