Pierwszym generałem była kobieta? "Na sobotę słów kilka"

Generał Wittek

Czy wiecie, kto jest pierwszą w Polsce kobietą – generałem? To Maria Wittek, dowódca Wojskowej Służby Kobiet, która powstała 25 lutego 1942 r. na bazie istniejących od początku okupacji niemieckiej kobiecych struktur podziemnych. Podlegało jej ponad sto tysięcy dziewcząt i kobiet!

Maria Wittek to również pierwsza polska kobieta, która wstąpiła na Wydział Matematyczny Uniwersytetu Kijowskiego – w 1917 r., kiedy zdobywanie wiedzy w tej dziedzinie było dostępne tylko dla mężczyzn. To także Dama Orderu Virtuti Militari. Ale po kolei…

Urodzona 16 sierpnia 1899 r. we wsi Trąbki na Mazowszu. W czasie I wojny światowej jej ojciec Stanisław Wittek, członek PPS, zagrożony aresztowaniem po udziale w rewolucji 1905 r. przeniósł się z rodziną na Ukrainę. W Kijowie Maria wstąpiła do 3 Polskiej Drużyny Harcerskiej.

Od 1917 r. w Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie ukończyła szkołę podoficerską. Rok później większość jej kolegów zostało aresztowanych. Maria uratowała życie, gdyż na spotkanie nie przyszła, uważając, że jest ono sprzeczne z zasadami konspiracji. Potem bolszewicy bezskutecznie poszukiwali ją listami gończymi, mimo wyznaczonej wysokiej nagrody za jej głowę.

Od grudnia 1919 r. Maria Wittek służyła w Wojsku Polskim. Zebrane przez nią materiały wywiadowcze ułatwiły Józefowi Piłsudskiemu przeprowadzenie wyprawy kijowskiej. W 1920 r. w ramach Ochotniczej Legii Kobiet brała udział w obronie Lwowa, po raz pierwszy otrzymując Virtuti Militari (następny w 1945 r.).

W wolnej Polsce komendantka naczelna Przysposobienia Wojskowego Kobiet, potem naczelnik Wydziału Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Kobiet w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.

Podczas wojny obronnej 1939 r., jako komendantka główna Kobiecych Batalionów Pomocniczej Służby Wojskowej, znów broniła Lwowa. Kobiecą konspiracją kierowała od października 1939 r. do stycznia 1945 r., a jej mieszkanie u Sióstr Urszulanek przy ul. Gęsiej 1 (obecnie ul. Wiślana 1) było jednym z głównych ośrodków podziemia. Walczyła w Powstaniu Warszawskim, uzyskując stopień pułkownika. Współtworzyła antysowiecką organizację „Nie” - „Niepodległość”.

Po wojnie Maria Wittek dalej kierowała przysposobieniem wojskowym kobiet. W 1949 r. na kilka miesięcy aresztowana przez UB. Nie mogąc wrócić do działalności, aż do emerytury pracowała jako kioskarka „Ruchu”.

W 1970 r. inicjatorka Komisji Historii Kobiet przy Towarzystwie Miłośników Historii w Warszawie. W sierpniu 1984 r. weszła w skład Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. rocznicy Powstania Warszawskiego. Zmarła 19 kwietnia 1997 r. w Warszawie, pochowana na Powązkach Wojskowych w Warszawie.