Instytucje pozabankowe stracą na rentowności. W życie wchodzi ustawa antylichwiarska

Pierwsza ustawa antylichwiarska została wprowadzona w Polsce 20 lutego 2006 r. Stworzono ją z myślą o kredytobiorcach, którzy często zmuszeni byli zwrócić bankowi nawet dwukrotność pożyczonej kwoty. Ustawa ta określała jasno, że odsetki od zobowiązań nie mogą być wyższe niż czterokrotność stopy lombardowej NBP (Narodowego Banku Polskiego). Kolejne zmiany wprowadzono w 2015 i 2019 r. W tej ostatniej nowelizacji wprowadzono zapis o ograniczeniu pozaodsetkowych kosztów pożyczki do maksymalnie 10 proc. jej wartości. W 2020 r. ustawa antykryzysowa również ograniczyła koszty pożyczkobiorców pozabankowych i dochody udzielających takich pożyczek. Min. koszty chwilówek udzielanych maksimum 30 dni nie mogły przekraczać 5 proc. wartości całej pożyczki. 30 listopada 2021 r. rząd przyjął przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt ustawy antylichwiarskiej. Prace nad nim Sejm rozpoczął 26 stycznia 2022 r. Parlament przyjął nowelizację w październiku 2022 r., a prezydent RP podpisał ustawę z końcem listopada.

– Walka z eldorado dla lichwiarzy nie była prosta i trwała nadzwyczaj długo. Ważny jest jednak finał. To, co robimy, robimy dla ludzi, którzy padli ofiarą lichwiarzy – podkreślił Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości i prokurator generalny podczas niedzielnej konferencji prasowej. – Polskie państwo nie pozwoli, aby lichwiarz nadużywał swojej przewagi i był bezkarny. Nie pozwolimy, by ludziom odbierano mieszkania, co było na porządku dziennym w poprzednim stanie prawnym – zapewnił minister Zbigniew Ziobro podkreślając, że zmiany obniżają „poziom kosztów pozaodsetkowych nawet pięciokrotnie”.

Koniec wreszcie z pożyczkami z „zerowymi odsetkami”, ale takimi różnymi dodatkowymi opłatami, że pożyczało się w istocie na lichwiarski procent. Koniec z ratami nieoprocentowanymi, w których różnego rodzaju ubezpieczenia, opłaty manipulacyjne itp. w rzecz samej stanowiły, najczęściej wysokie, oprocentowanie. „Nowelizacja kończy z dowolnością w doliczaniu dodatkowych prowizji i marży. Ich limit maksymalny zostaje ustalony na 45 proc. całkowitej kwoty zobowiązania w całym okresie trwania umowy. Jeśli okres kredytowania będzie obejmował 6 miesięcy, suma odsetek i kosztów pozaodsetkowych nie może przekroczyć 25 proc. W przypadku spłaty przedterminowej konsument może oczekiwać od pożyczkodawcy proporcjonalnego zwrotu wszelkich opłat i kosztów związanych z pożyczką, jak prowizja czy ubezpieczenie. Limit odsetek pozostaje na obecnym poziomie, czyli maksymalnie 20,5 proc. w skali roku” – czytamy w komunikacie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Jak podaje Biuro Informacji Kredytowych „Łączna sprzedaż firm pożyczkowych współpracujących z BIK wyniosła w pierwszym półroczu 2022 r. 4,459 mld zł w ujęciu wartościowym oraz 1,778 mln sztuk w ujęciu liczbowym. W okresie styczeń - czerwiec 2022 r., w porównaniu do analogicznego okresu 2021 r. w ujęciu wartościowym firmy pożyczkowe współpracujące z BIK udzieliły pożyczek na kwotę wyższą o 47,5%, a w ujęciu liczbowym udzielono ich o 36,2% więcej”. Pożyczek pozabankowych, jak sama nazwa wskazuje, udzielają firmy pożyczkowe, parabanki i inwestorzy prywatni. „Szybkie pożyczki od 500 zł do 30.000 zł z decyzją w 30 sekund. Złóż wniosek 100% online. Pożyczka online na dowolny cel. Wypełnij wniosek 100% online i odbierz gotówkę w oddziale…”. Takie reklamy zyskują klientów bez zdolności kredytowych lub potrzebujących gotówki natychmiast. Teraz będą mogli pożyczać taniej, co z pewnością nie cieszy tych, którzy im będą pożyczać.