Debata Super Expressu "Najważniejsze wybory". Gorąca dyskusja o zdrowiu, polityce społecznej i emeryturach. ZAPIS RELACJI [01.10.2023]

Witamy w relacji na żywo z debaty Super Expressu!

Dziś w naszej debacie wezmą udział:

• Trzecia Droga - Jacek Protasiewicz
• Lewica - Marcelina Zawisza
• Prawo i Sprawiedliwość - Józefa Szczurek-Żelazko
• Bezpartyjni Samorządowcy - Jakub Szczepański
• Koalicja Obywatelska - Marzena Okła-Drewnowicz
• Konfederacja - Michał Wawer

Debatę poprowadzą Tomasz Walczak i Jacek Prusinowski.

Tak uczestnicy przygotowywali się do naszej debaty.

Debata się rozpoczyna!

Pierwsze pytanie w debacie: Czy w kontekście ostatnich politycznych nieporozumień należy ograniczyć wsparcie dla uchodźców z Ukrainy?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Konflikty między politykami nie powinny wpływać na sposób traktowania ludzi w potrzebie. Uchodźcy z Ukrain cały czas są w potrzebie, choć nie w takiej liczbie, jak w marcu 2022 r. Jeśli zwiększać świadczenie 500 plus, zarówno dla Polaków i dla Ukraińców, tylko jeśli jedno z rodziców pracuje.

Marcelina Zawisza (Lewica): Ani dyskryminować ani faworyzować. Równe warunki dla wszystkich. Nam się ta pomoc po prostu opłaca. Osoby z Ukrainy uzupełniły ogromny deficyt, który jest spowodowany sytuacją demograficzną.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Polska i Polacy w obliczu konfliktu wywołanego przez Putina zdali egzamin. Wiele z tych osób rozpoczyna pracę i naukę w polskim systemie. Powinniśmy w taki sam sposób wspierać polskie i ukraińskie rodziny, ale sytuacja jest zmienna.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Jeżeli chodzi o to napięcie ono pochodzi w dużej mierze z polityki zagranicznej PiS-u. To polityka nieudolna. Musimy pamiętać, że mieszkańcy Ukrainy są bardzo aktywni zawodowo, wspierają PKB.

 Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Musimy pamiętać, ze Ukraińcy walczą też o nasze bezpieczeństwo, dlatego nasza pomoc była czymś wyjątkowym. Wiedzieliśmy, ze ta wojna może się rozlać dalej. To duże obciążenie, ale po to jest UE, by sięgać po pieniądze na wsparcie Ukraińców.

Michał Wawer (Konfederacja): Od początku wszystkie partie poza naszą entuzjastycznie udzielały wsparcia dla Ukrainy. Jeśli ktoś jest uchodźcą, trzeba mu zapewnić miejsce do spania, a nie 500 plus. Powinni jak najszybciej wrócić do kraju, gdy to będzie możliwe.

Drugie pytanie w debacie: Czy wprowadzenie częściowej odpłatności za wizyty u lekarzy to sposób na skrócenie kolejek do specjalistów? A może potrzeba innych rozwiązań?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Częściowa odpłatność to dodatkowe obciążenie dla emerytów, rencistów i rodzin wielodzietnych. Sposobem na skrócenie kolejek jest nasza propozycja. Jeżeli w ciągu 60 dni nie będzie możliwości skorzystania z publicznej opieki zdrowia to każdy obywatel będzie miał prawo skorzystać z lekarza prywatnego, a NFZ będzie miało obowiązek za to zapłacić.

Marcelina Zawisza (Lewica): Nie czytamy i nie realizujemy zaleceń Komisji Europejskiej. Skrócimy kolejki jeśli doceniamy inne zawody medyczne i niemedyczne. Więcej kompetencji dla pielęgniarek i farmaceutów.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Proces kształcenia lekarzy trwa kilkanaście lat. Nie można z dnia na dzień poprawić tej sytuacji, wprowadzenie odpłatności nie poprawi tej sytuacji.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Mówimy „nie” częściowej odpłatności. My chcemy skrócić kolejki przez elektroniczne kolejki.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Polacy wystarczająco dużo płacą za zdrowie w składce zdrowotnej. Można wprowadzić transparentny system rejestracji, zniesienie limitów w NFZ na leczenie szpitalne.

Michał Wawer (Konfederacja): Wprowadzenie zasady współpłacenia w wysokości 5-10 zł zmniejszyłoby kolejki. Żeby realnie poprawić sytuację trzeba zlikwidować monopol NFZ.

Trzecie pytanie w debacie: Jak zwiększyć emerytury i renty Polaków? Poprzez kolejne dodatki czy częstszą i wyższą waloryzację?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): W realiach inflacji, przynajmniej dwukrotna waloryzacja w ciągu roku to dobre rozwiązanie. PSL dawno postulowało, by wprowadzić powszechna zasadę zwolnienia emerytur z podatków.

Marcelina Zawisza (Lewica): Już złożyliśmy ustawę w Sejmie dotyczącą dwukrotnej waloryzacji rent i emerytur, chcemy renty wdowiej.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): PiS jest jedyną formacją, która konsekwentnie chroni seniorów. Cofnęliśmy złe przepisy rządów PO-PSL. W ciągu 8 lat najniższe emerytury Polaków zostały podniesione o ponad 80 proc.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): To tematu wieku emerytalnego trzeba podejść kompleksowo. Waloryzacja powinna być kwotowa, bo procentowa daje jednym więcej, innym mniej.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Żadne 13 i 14 nie rekompensują galopujących cen. Receptą jest druga waloryzacja.

Michał Wawer (Konfederacja): Inflacja zmieniejszyła wartość emerytur 14,5 proc. To jakby rząd zabrał 4000 zł i  oddał 2500 zł. Jeszcze oczekują wdzięczności. Zatrzymajmy inflację i ratujmy wartość emerytur.

Czwarte pytanie w debacie: Czy trzeba wprowadzić kryterium dochodowe w świadczeniach takich jak 500+ czy szkolna wyprawka?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Kryterium dochodowe przy 500 plus miałoby sens, gdyby było na bardzo wysokim poziomie. Kryterium powinno wykluczyć krezusów. Proponujemy uzależniane od aktywności zawodowej.

Marcelina Zawisza (Lewica): Kryterium wprowadza coś takiego, ze ludzie muszą być bardzo biedni, by coś dostać. Świadczenia uniwersalne trafiają tam, gdzie mają trafić.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): 500 plus to sztandarowy program PiS. Rodzina jest dla nas najważniejsza, nie różnicujemy dzieci. Różne sytuacje bywają, nie zawsze rodzice mogą pracować. Dzieci nie powinny być za to karane.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Polska polityka i państwo musi funkcjonować stabilnie. Jesteśmy silnym państwem w centrum Europy. Dojrzałe państwo jest przewidywalne. Nie wprowadzajmy kryterium do świadczeń.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Polityka społeczna musi być odpowiedzialna. Wiele rodzin wkalkulowało 500 plus w swój budżet i nie można tego zmieniać. Programy powinny być zmieniane i poprawiane, ale nie zabierane.

Michał Wawer (Konfederacja): Kryteria zniechęcają ludzi do zarabiania więcej. Nie powinno ich być. Trzeba zlikwidować znaczną część świadczeń jak 13 emerytura czy 500 plus, które trafiają do wąskiej grupy odbiorców za co wszyscy płacimy inflacją.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Musimy być odpowiedzialni za państwo, w którym żyjemy. Mówimy o uzupełnieniu lekarzy w polskich szpitalach  lekarzami z zagranicy.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Wsparcie osób niepełnosprawnych to obszar, gdzie PiS zrobiło najwięcej. Zwiększyliśmy nakłady na ich wsparcie prawie dwukrotnie. Przeprowadzamy szereg reform, które mają zwiększyć udział osób niepełnosprawny w życiu.

Marcelina Zawisza (Lewica): Uważamy, że każda kobieta ma prawo do decyzji czy i kiedy chce zostać matką niezależnie od tego, czy dziecko urodzi się z niepełnosprawnościami.

Michał Wawer (Konfederacja): Polska jest krajem, gdzie jest najwięcej w świecie zachodnim obowiązkowych szczepień. Jak zachować ostrożność w odniesieniu do szczepionek? NIK ujawniło, że wiele szczepionek przeciw Covid-19 było wadliwe. Należy do szczepień podchodzić w sposób ostrożny.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): PiS nie zlikwidowało programu in vitro. Niektóre samorządy nadal prowadzą ten program. Program zdrowia prokreacyjnego miał pomóc w leczeniu niepłodności, liczba ciąż nigdy nie była wyznacznikiem. To dwa zupełnie inne programy.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Ani PiS ani inny rząd europejski nie narażał zdrowia i życia Europejczyków. Szczepionki kupione przez UE były podawane również innym obywatelom UE. Powstały w ten sam sposób jak inne szczepionki z przestrzeganiem procedur, proszę nie straszyć Polaków. Ich życia i zdrowie nie było zagrożone.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Za rządów PiS zwiększono nakłady na ochronę zdrowie do 170 miliardów zł w tym roku. To są potężne środki na świadczenia zdrowotne. Duża część szpitali jest zadłużona i to u nich należy szukać przyczyny.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Politykę senioralną PiS jest oceniana jako jedna z najbardziej wspierających. Zostały podwyższone emerytury o ponad 80 proc., to dotyczy także osób samotnych. Nad wdowią emeryturą należy się zastanowić. Kolejny rząd będzie rozważał taką możliwość.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Polska przyjęła ogromną ilość uchodźców z Ukrainy. Nam od UE należy się tylko pomoc. Powinniście się ubiegać, by te pieniądze były jak największe.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Potrafiliśmy uruchomić nowe kierunki lekarskie, dziś mamy więcej absolwentów. Musi być więcej miejsc na specjalizacjach, musimy zadbać o młodych lekarzy.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): PO w ciągu 8 lat podwyższaliście o kilkanaście groszy emeryturę. Za naszych czasów to wzrost o ponad 80 proc. Seniorzy korzystają z 13 i 14 emerytury. To świadczy o tym, jak PiS dba o seniorów.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Kołodziejczak, kiedy protestował, reprezentował środowisko rolnictwo. Był człowiekiem z ludu i miał do tego prawo. Dziś walczy o coś więcej. Żeby nie było kryzysu zbożowego, do którego doprowadził PiS. Kołodziejczak jest przedstawicielem rolników z krowi i kości i wie, o co walczy.

Michał Wawer (Konfederacja): Nikt w Konfederacji nie postuluje o likwidację ZUS-u. Jeżeli chodziło wsparcie dla emerytów, nie chcemy podejmować działań proinflacyjnych i zatrzymanie seniorów jak najdłużej na rynku pracy.

Michał Wawer (Konfederacja): W Polsce w ubiegłym roku było 0 aborcji na podstawie z przesłanki czynu zabronionego. Lewica ma najdroższy program wyborczy. Trzeba się skupić na ważniejszych dla Polaków sprawach.

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Sytuacja finansowa ZUS-u min. dzięki przybyciu milionów Ukraińców zaczyna się poprawiać. Koszt bankructwa firmy jest dużo wyższy niż wstrzymanie składek ZUS na jakiś czas.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Refundowanie terapii rzadkich jest najbardziej rozwinięte w UE. Wprowadziliśmy szereg innowacyjnych, nowoczesnych terapii w leczeniu chorób rzadkich. To rozwój, który najbardziej przyśpieszył w ostatnich latach.

Michał Wawer (Konfederacja): Prowokacja, zmuszające do namysłu pytania to coś, na czym Korwin-Mikke zdobył popularność. Zgodził się na program Konfederacji i głosował zgodnie z zaleceniami.

Marcelina Zawisza (Lewica): Polska powinna zabiegać o ogromne wsparcie na transport publiczny. Priorytety to finansowanie transportu ze środków europejskich, żeby nadgonić inne państwa.

Czy jest Pan/Pani za zniesieniem podatku Belki?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Oczywiście. W sytuacji galopującej inflacji każda forma oszczędności i lokowania pieniędzy powinna być zachęcana przez państwo.

Na co po wyborach przeznaczy Pana/Pani partia te prawie 3 miliardy złotych przekazywane  na TVP ?

Marcelina Zawisza (Lewica): Priorytetem są kwestie związane z ochroną zdrowia, z edukacją. My na ochronę zdrowia wydajemy bardzo małe środki, niewiele ponad 5 proc. PKB. My przeznaczymy pieniądze na seniorów, tanie leki za 5 zł.

Czy energetyka jądrowa powinna stać się naszym priorytetem w najbliższych latach?

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Od kilku lat robimy wszystko, by zintensyfikować źródła energii. Powstał duży program budowy wiatraków na morzu tak, by nie utrudniał życia Polakom. PiS w obliczu kryzysu wprowadziło szereg działań osłonowych dla polskich rodzin.

Czy uważa Pan/Pani, że NFZ należy zlikwidować? Jeśli tak, to czym go zastąpić?

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Uważamy, ze reforma ochrony zdrowia musi być głęboka. Marszałkowie województw powinni sprawować kontrolę nad tym obszarem, aby się nie dublowały oddziały. Jesteśmy zwolennikami konkurujących ze sobą kas chorych.

Co z podatkiem od emerytur. Czy zamiast rozdawać 13tke i 14-tke Pana partia poparłaby zniesienie opodatkowania wszystkich emerytur lub chociaż tych do pewnej kwoty?

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Emeryci dostający do 5 tys. zł byliby zwolnieni z podatków. Będziemy utrzymywać 13 i 14 emeryturę. Chcemy drugiej waloryzacji, renta wdowia to bardzo ważne rozwiązanie.

Jaki pomysł na poprawienie dzietności ma Pana/Pani partia w kolejnych 4 latach rządu?

Michał Wawer (Konfederacja): Polityka demograficzna jest bardzo złożona. Przeważające czynniki to czynniki kulturowe, na które rząd ma niewielki wpływ. Rząd może podnieść warunki życiowe obywateli, by czuli się bezpiecznie. Proponujemy obniżenie podatków i obniżenie kosztów budowy mieszkań i domów o 30 proc.

W jaki sposób Pana partia zamierza walczyć o poparcie młodych ludzi, do 30. oraz ich wyborczą aktywność, by nie mieli poczucia, że partie troszczą się tylko o emerytów i kilka grup społecznych?

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Na naszych listach jest wielu młodych posłów. Byliśmy pomysłodawcami programu mieszkaniowego, realizowanego przez PiS. Na przykład kredyty 2 proc.

Czy w przypadku kiedy poseł po wyborach przechodzi do innej partii to powinien utracić mandat poselski, by być fair wobec swoich wyborców?

Marcelina Zawisza (Lewica): Są wątpliwości konstytucyjne. Mandaty są wolne. Poseł może zmieniać barwy. Możemy jedynie informować o tych osobach tak, by wyborcy mogli ją zweryfikować.

Co planujecie zrobić z silnym finansowaniem kościoła katolickiego przez państwo?

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Czy to jest silne finansowanie, można sobie samemu odpowiedzieć. Kościół odgrywa bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu państwa. Między innym kształtuje młode pokolenie, kształtuje różne wartości. Obowiązkiem państwa jest troska między innymi o bazyliki.

Czy po dojściu do władzy zamierzacie państwo obniżyć podatki? Co z vatem, któy z 22 na 23% miał być podniesiony czasowo?

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Nie jesteśmy jak Konfederacja i nie opowiadamy, że są proste rozwiązania na trudne problemy. Mamy postulat PIT 0 proc. ze swojej codziennej aktywności, a nie z jałmużny państwa.

Rząd domaga się reparacji od Niemiec, a czy wasza parta będzie żądać reparacji wojennych od Rosji?

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Wszelkie krzywdy, które naród poniósł, należy naprawiać. Dzisiaj jesteśmy jako kraj w bardzo trudnych relacjach, do których doprowadził PiS, z UE i z Ukrainą. Musimy rozpocząć odbudowę relacji, dzięki temu możemy być krajem bezpiecznym, którego głos się będzie liczył.

Czy w obliczu zmian demograficznych wiek emerytalny kobiet i mężczyzn powinien zostać wyrównany? Jeśli tak, to na jakim poziomie?

Michał Wawer (Konfederacja): Polacy nie chcą wieku emerytalnego. Musimy zachęcać Polaków do jak najdłuższej aktywności zawodowej i młodszych, by jak najszybciej zaczynali pracę. Nie wykluczałbym zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.

Jacek Protasiewicz (Trzecia Droga): Jesteśmy przykładem, że porozumienie jest możliwe. Najstarsza i najmłodsza partia potrafiły się połączyć jako rozsądne centrum. Zamiast na konfliktach skoncentrujemy się na tym, co jest do rozwiązania. Nie chcemy lekceważyć błędów i przestępstw z przeszłości. Chcemy zmienić system opieki zdrowia i ułatwić życie przedsiębiorcom.

Marcelina Zawisza (Lewica): Naszym celem jest budowa europejskiego państwa dobrobytu w Polsce. Lewica to również prawa kobiet, edukacja seksualna, antykoncepcji, aborcji, ale również in vitro finansowanego przez państwo. Ważna jest dla nas kwestia świeckości państwa.

Józefa Szczurek-Żelazko (PiS): Mogliście wysłuchać krytyki tego, co zostało zrobione przez 8 lat. Rozejrzyjcie się, co zostało zmienione, jak poprawiło się życie, sytuacja rodzin i seniorów, ile programów wprowadziliśmy. Jesteśmy formacją wiarygodną. My zadbamy o polskie rodziny, o jakość życia naszych dzieci, poprawimy w służbie zdrowia to, czego nie zdążyliśmy. Będziemy dbać o bezpieczeństwo. Utrzymamy zaporę i nie będziemy przyjmować migrantów.

Jakub Szczepański (Bezpartyjni Samorządowcy): Co 4 lata mamy festiwal obietnic. Mamy szczególnie niebezpieczną sytuację, wojnę za wschodnią granicą, rosnącą rolę Chin, a politycy toczą jałowe spory. Potrzebni są ludzie rozsądni. Proponujemy PIT 0 proc. i dopłaty do opieki nad osobami starszymi.

Marzena Okła-Drewnowicz (KO): Polityka społeczna to kwestia odpowiedzialności. Udowodniliśmy, ze potrafimy w sposób systemowy i odpowiedzialny do polityki prorodzinnej, jak urlop macierzyński, ojcowski, żłobki, mieszkanie dla młodych, dopłaty do in vitro. Trzeba znowu pomyśleć o rozwiązaniach, które pomogą rodzinom łączyć obowiązki rodziców z obowiązkami zawodowymi.

Michał Wawer (Konfederacja): PiS, PO i Lewica często mówią jednym głosem. Nasz program to plan na kompleksową reformę najważniejszych obszarów działalności państwa. Idziemy do wyborów, by wywrócić stolik.

Debata się zakończyła. Dziękujemy, że byliście z nami!