Prezydenci Polski: Gabriel Narutowicz, 11-16 grudnia 1922

Urodził się 17 marca 1865 r. w Telszach (na terenie dzisiejszej Litwy). Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu własnego. Jego ojciec był sędzią ziemskim w powiecie i właścicielem wsi o nazwie Brewik. Osierocił małego Gabriela w rok po jego narodzinach. Narutowicza wychowywała matka.

Rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu. Studia te przerwał ze względu na pogarszający się stan zdrowia. W latach 1887-1891 studiował w Zurychu. Wybitny konstruktor i inżynier, był jednym z pionierów elektryfikacji Szwajcarii, gdzie spędził dużą część życia. W 1907 roku został profesorem na Politechnice w Zurychu.

W czasie I wojny światowej brał udział w pracach Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce i zbliżał się do koncepcji realizowanych przez Józefa Piłsudskiego. We wrześniu 1919 r. na zaproszenie polskiego rządu przybył do kraju, gdzie aktywnie zaangażował się w odbudowę niepodległego państwa polskiego.

W latach 1920-1922 był ministrem robót publicznych w rządach Władysława Grabskiego, Wincentego Witosa oraz dwóch gabinetach Antoniego Ponikowskiego.

Wysunięcie w grudniu 1922 r. jego kandydatury na prezydenta było dla niego dużym zaskoczeniem. Kandydowanie odradzał mu sam Józef Piłsudski. Początkowo zamierzał odmówić, jednak ostatecznie przyjął propozycję złożoną mu przez działaczy PSL "Wyzwolenie".

W głosowaniu Zgromadzenia Narodowego 9 grudnia 1922 r. Narutowicz pokonał kandydata prawicy, hrabiego Zamoyskiego. O jego wyborze przesądziły głosy lewicy, mniejszości narodowych oraz PSL "Piast", które, wbrew oczekiwaniom, w ostatniej, trzeciej turze głosowania poparło Narutowicza. W rozstrzygającym głosowaniu Narutowicz otrzymał 289 głosów, Zamoyski 227. Zaprzysiężenie na urząd odbyło się 11 grudnia.

Zaledwie kilka dni po objęciu urzędu, 16 grudnia 1922 r. około godziny 12:00 zginął w zamachu w warszawskiej galerii "Zachęta", zastrzelony przez powiązanego z endecją malarza i fanatycznego nacjonalistę Eligiusza Niewiadomskiego. Zabójca prezydenta uważany był za bohatera przez zwolenników Narodowej Demokracji. Po skazaniu Niewiadomskiego na karę śmierci (został rozstrzelany na stokach warszawskiej Cytadeli 31 stycznia 1923 roku) część środowisk prawicowych zainicjowała kult jego osoby. Zabójstwo Narutowicza zostało przedstawione w filmie fabularnym „Śmierć prezydenta” z 1977 r., w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.