Samorządy czekają na ruch MSWiA ws. małżeństw jednopłciowych. Co dalej po wyroku TSUE?

• Wyrok TSUE nakazuje Polsce uznawanie małżeństw jednopłciowych zawartych w innych krajach UE.
• Samorządy wskazują na brak możliwości technicznych i prawnych do wprowadzenia zmian w systemach rejestracji stanu cywilnego.
• MSWiA analizuje sytuację prawną i zapowiada wydanie rekomendacji dla urzędów stanu cywilnego.

Małżeństwa jednopłciowe w Polsce po wyroku TSUE: samorządy czekają na wytyczne rządu

Listopadowy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który nakazuje państwom członkowskim uznawanie małżeństw jednopłciowych zawartych legalnie w innych krajach UE, wywołał w Polsce falę komentarzy i pytań o dalsze kroki. Mimo jasnego stanowiska TSUE, sytuacja prawna i techniczna w kraju nadal pozostaje nieuregulowana. Samorządy, które w praktyce mają wdrażać te przepisy, wskazują na liczne przeszkody i czekają na konkretne decyzje rządu.

Po ogłoszeniu wyroku, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) wydało oświadczenie, w którym zaznaczyło, że orzeczenie dotyczy kwestii technicznej transkrypcji dokumentów potwierdzających zawarcie małżeństwa, a nie uznania samego związku za małżeństwo w świetle polskiego prawa. Mimo to, MSWiA zadeklarowało pracę nad wdrożeniem wyroku do polskiego porządku prawnego.

Samorządy deklarują gotowość do wdrożenia wyroku TSUE, ale wskazują na przeszkody administracyjne

Wiele miast w Polsce wyraziło gotowość do realizacji orzeczenia TSUE. Przykładem jest Wrocław, gdzie Urząd Stanu Cywilnego (USC) zadeklarował chęć wprowadzenia zmian. J

- Jednak wykonanie tego obowiązku uniemożliwiają obecny stan prawny i ograniczenia techniczne. Na przykład w systemie teleinformatycznym nie ma możliwości wprowadzenia danych małżonków tej samej płci - podkreśla Justyna Rządeczko z biura prasowego wrocławskiego magistratu.

Alina Szeptycka, pełnomocniczka prezydenta Wrocławia ds. równego traktowania, wystosowała apel do ministra spraw wewnętrznych i administracji o pilne wydanie odpowiedniego rozporządzenia oraz przygotowanie niezbędnych zmian systemowych. Podobny apel wystosowała Wrocławska Rada ds. Równego Traktowania.

Artur Gernand z kancelarii prezydenta Rzeszowa zwrócił uwagę na to, że praktyczne wykonanie orzeczenia TSUE będzie możliwe dopiero po dokonaniu przez ministerstwo niezbędnych zmian technicznych, organizacyjnych i systemowych.

- Po wprowadzeniu tych zmian i zapewnieniu jednolitej obsługi tych spraw na poziomie krajowym urząd stanu cywilnego będzie mógł realizować czynności związane z transkrypcją zagranicznych aktów małżeństwa zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wynikającym z orzecznictwa TSUE obowiązkiem zapewnienia skuteczności prawa Unii Europejskiej - podkreślił Gernand w rozmowie z PAP.

Anna Żbikowska, kierownik USC w Szczecinie, wskazała na konkretne problemy techniczne. Zauważyła, że system informatyczny uniemożliwia zarejestrowanie małżeństwa, jeśli PESEL nie odpowiada płci określonej w rubryce. W praktyce oznacza to, że mimo obowiązku wynikającego z orzeczenia TSUE, kierownicy urzędów nie mogą skutecznie dokonać transkrypcji aktów małżeństwa par tej samej płci.

Samorządy czekają na wytyczne

Samorządy w całej Polsce podkreślają, że czekają na jasne wytyczne i zmiany prawne, które umożliwią im realizację orzeczenia TSUE. Mirosław Gancarz, pełnomocnik prezydenta Zielonej Góry ds. polityki informacyjnej, zaznaczył, że USC musi działać w ścisłych granicach przepisów prawa krajowego, a urzędnik miejski nie ma fizycznej możliwości obejścia blokad systemowych.

- W związku z tym Miasto Zielona Góra oczekuje na wdrożenie odpowiednich rozwiązań na szczeblu centralnym zarówno w zakresie legislacji krajowej, jak i dostosowania systemów teleinformatycznych. Dopiero stosowne wytyczne organów nadrzędnych oraz aktualizacja oprogramowania pozwolą na realizację czynności wynikających z orzecznictwa TSUE w praktyce urzędowej – podkreślił.

Podobne stanowisko wyrażają przedstawiciele Gdańska, Gdyni, Sopotu i Łodzi. Urząd Miasta Łodzi podkreślił, że wyrok TSUE wymaga przede wszystkim zmiany polskich przepisów i przygotowania jasnych wytycznych dla urzędów stanu cywilnego.

Mniejsze miasta również wyrażają swoje stanowisko w tej sprawie. Wiesław Ciepiela, rzecznik Urzędu Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, zwrócił uwagę, że samorząd nie może samodzielnie kształtować zasad prawa rodzinnego i rejestrowego. Podkreślił, że:

- Dlatego oczekujemy na oficjalne wytyczne rządowe lub ustawowe, które jednoznacznie wskażą, w jaki sposób administracja lokalna powinna realizować skutki tego orzeczenia. Kiedy zostaną one wydane, Miasto wdroży je zgodnie z obowiązującymi przepisami, z troską o bezpieczeństwo prawne mieszkańców - powiedział Ciepela.

Ewa Korach, kierowniczka kaliskiego USC, dodała, że rejestracja stanu cywilnego jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, dlatego należy czekać na odgórne uregulowania.

MSWiA prowadzi analizy, jak wykonać wyrok TSUE zgodnie z polskim prawem

MSWiA poinformowało, że prowadzi szczegółowe analizy prawne, które mają na celu wypracowanie sposobu wykonania wyroku w pełnej zgodności z polskim porządkiem prawnym i Konstytucją RP.

- Po zakończeniu analiz i wypracowaniu sposobu wdrożenia orzeczenia do polskiego prawodawstwa wszystkie zainteresowane podmioty, w tym urzędy stanu cywilnego, otrzymają potrzebne rekomendacje w tej sprawie - przekazał PAPWydział Obsługi Mediów Departament Komunikacji Społecznej MSWiA.