Stan wojenny ogłoszono 13 grudnia 1981 roku

i

Autor: J. Żołnierkiewicz, Public Domain, wikipedia.org Stan wojenny ogłoszono 13 grudnia 1981 roku

Ofiary Stanu wojennego - groby bohaterów. Niezapomniani WIDEO

2021-12-13 6:00

Stan wojenny wprowadzono 13 grudnia 1981 roku. Zawieszono go rok później, a formalnie zniesiono 22 lipca 1983 roku. Wprowadziła go Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, na czele, której stał gen. Wojciech Jaruzelski. W trakcie stanu wojennego śmierć poniosło przynajmniej 40 osób. Internowano także ponad 10 tysięcy członków "Solidarności". Najkrwawszą zbrodnią stanu wojennego była pacyfikacja kopalni "Wujek" w Katowicach. Podczas starć z ZOMO, do których doszło 16 grudnia 1981 roku, zginęło 9 górników, a 23 zostało rannych. Zobacz groby ofiar Stanu Wojennego

Pacyfikacja Kopalni Wujek - zastrzeleni górnicy

Józef Bolesław Czekalski (1933-1981) - pochowany na cmentarzu w Katowicach-Panewnikach

Józef Krzysztof Giza (1957-1981) - pochowany w Tarnogrodzie (woj. lubelskie)

Joachim Gnida (1952-1982) - pochowany na cmentarzu ewangelickim w Mikołowie

Ryszard Gzik (1946-1981) - pochowany na cmentarzu w Katowicach-Piotrowicach

Bogusław Kopczak (1953-1981) - pochowany w Katowicach na cmentarzu przy ul. Francuskiej

Andrzej Pełka (1962-1981) - pochowany w Niedośpielinie (woj. łódzkie)

Jan Stawisiński (1960-1982) - pochowany na cmentarzu w Koszalinie

Zbigniew Wilk (1951-1981) - pochowany w Katowicach-Piotrowicach

Zenon Zając (1959-1981) - pochowany w Rostarzewie (woj. wielkopolskie)

Na ogłoszenie wyroku Sądu Okręgowego w sprawie pacyfikacji kopalni Wujek, trzeba było czekać aż do31 maja 2007 roku. Na salę rozpraw nie przybył żaden z oskarżonych. Wyrok skazujący usłyszeli: Romuald Cieślak, dowódca plutonu specjalnego ZOMO - winny pacyfikacji śląskich kopalń „Wujek” i „Manifest Lipcowy - 11 lat więzienia, 14 milicjantów za winnych strzelania do górników. Dwóch z nich skazano na karę trzech lat pozbawienia wolności, pozostałych 12 członków plutonu specjalnego ZOMO – na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. Kary te zostały złagodzone przez sąd o połowę na mocy amnestii z 1989. Ppłk Marian Okrutny uznany został za niewinnego. Odpowiadał za sprawstwo kierownicze zabójstwa górników, polegający na wysłaniu do strajkującej kopalni plutonu specjalnego ZOMO.

Nikt z wyżej postawionych polityków i wojskowych nie poniósł odpowiedzialności, w tym dowódca ZOMO ppłk Kazimierz Wilczyński i gen. Jerzy Gruba (1935-1991), komendant wojewódzki Milicji Obywatelskiej w Katowicach, który wydał rozkaz pacyfikacji kopalni. Stał też na czele zespołu, który tuszował dowody w sprawie zabójstwa Grzegorza Przemyka.Zasłynął kierowaniem specjalną grupą operacyjną „Anna”, która schwytała Zdzisława Marchwickiego (1927-1977), seryjnego mordercy zwanego wampirem z Zagłębia.

Pozostałe Ofiary Stanu Wojennego

Jacek Jerz (1944-1983), działacz opozycyjny, współzałożyciel NSZZ „Solidarność” Ziemia Radomska, przywódca radomskiej Konfederacji Polski Niepodległej. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach, wg IPN najprawdopodobniej w wyniku otrucia przez Służbę Bezpieczeństwa. Na początku stanu wojennego internowany, potem dotkliwie pobity i wywieziony do lasu. W więzieniu spędził ponad 12 miesięcy. W listopadzie 1982 roku jego żona i syn ulegli wypadkowi samochodowemu, którego sprawcami mogli być funkcjonariusze SB. Oficjalną przyczyną zgonu był atak serca. Sekcja zwłok została jednak specjalnie opóźniona. Już dwa ni po pogrzebie, grób Jerza został zdewastowany.Opozycjonista spoczął na Cmentarzu Rzymskokatolickim w Radomiu.

Antoni Browarczyk (1961-1981), jedna z pierwszych i najmłodszych ofiar stanu wojennego w Polsce. Działacz "Solidarności". 17 grudnia został śmiertelnie postrzelony w głowę przez funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej. Został pochowany na gdańskim Cmentarzu Łostowickim.

Grzegorz Przemyk (1964-1983), maturzysta, syn działaczki opozycyjnej PRL Barbary Sadowskiej (1940-1986) i inżyniera Leopolda Przemyka. Jego dziadek Franciszek Trębicki działał we francuskim ruchu oporu i zginął w obozie koncentracyjnym. Przemyk został brutalnie pobity przez milicjantów na komisariacie przy ul. Jezuickiej, po tym jak został zatrzymany po świętowaniu zdanej matury w XVII L.O im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Zmarł dwa dniu później w skutek odniesionych ran wewnętrznych. Jego pogrzeb na Starych Powązkach był wielką manifestacją antykomunistyczną. Barbara Sadowska zmarła trzy lata później na raka płuc w Otwocku i została pochowana w grobie syna.

Piotr Majchrzak (1963-1982) – zmarł 18 maja w wyniku pobicia przez ZOMO i funkcjonariuszy WSW.Był uczniem Technikum Ogrodniczego w Poznaniu. Pochowany na Cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.

Bogdan Włosik (1962-1982) - uczeń III klasy technikum, pracujący w Hucie im. Lenina. Został zastrzelony podczas demonstracji w Nowej Hucie 13 października 1982. Zabójcą był Andrzej Augustyn, pracował w SB do 1987 roku. Potem, w wieku 40 lat, przeszedł na uprzywilejowaną emeryturę. 16 grudnia 1991 roku został skazany na 8 lat pozbawienia wolności. Potem sąd apelacyjny podwyższył tę karę do lat 10. Wyszedł na wolność na przedterminowe zwolnienie po pięciu i pół roku.Bogdan Włosik został pochowany na cmentarzu Grębałowskim w Krakowie.

ks. Honoriusz Kowalczyk (1935-1983) - dominikanin, duszpasterz akademicki oraz "Solidarności" w Poznaniu.Zmarł w wyniku obrażeń odniesionych w tajemniczym wypadku samochodowym koło Mogilna. Pochowany na cmentarzu parafii pw. św. Jana Vianneya w Poznaniu.

Pacyfikacja strajku na Politechnice Wrocławskiej 15 grudnia 1981

Tadeusz Kostecki (1919-1981) – zmarł pobity przez ZOMO. Był żołnierzem AK, inżynierem hydrotechniki, absolwentem Politechniki Wrocławskiej, członkiem NSZZ „Solidarność”. Pracował w Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Stłumienie pokojowej demonstracji w Poznaniu 13 lutego 1982

Wojciech Cieślewicz (1953-1982) – zmarł pobity przez ZOMO Dziennikarz sportowy „Głosu Wielkopolskiego”. Został pochowany na nowym cmentarzu parafialnym w Kryni.

Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 3 maja 1982

W wyniku pobicia przez ZOMO zmarli: Joanna Lenartowicz (1963-1982), Mieczysław Radomski (1926-1982), ślusarz z zakładów „Unitra-Unima” w Warszawie, członek „Solidarności” - został pobity kiedy szedł na mszę do Katedry i Adam Szulecki (1950-1982)

Tego samego dnia dokonano także stłumienie pokojowej demonstracji w Szczecinie

Władysław Durda (1939-1982) zmarł zatruty gazami łzawiącymi rzucanymi przez ZOMO. Ślusarz z Zarządu Portu Szczecin. Nie wychodził z domu podczas zajść, ale jego mieszkanie zostało tak zagazowane. Milicjanci nie pozwolili jego żonie na wezwanie pogotowia. Spoczął na Centralnym Cmentarzu w Szczecinie.

Stłumienie pokojowej demonstracji w Krakowie 13 maja 1982

Włodzimierz Lisowski (1915-1982) – zmarł 13 lipca w wyniku pobicia przez ZOMO i i SB (pękła mu wątroba). Pochowany na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie.

Rozbicie organizacji podziemnej 16 czerwca 1982 w Warszawie

Emil Barchański (1965-1982) - uczeń XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja w Warszawie, działacz opozycji antykomunistycznej. Założyciel kabaretu "Wywrotowiec", pisał w piśmie satyrycznym "Kabel". W lutym 1982 roku uczestnik oblania czerwoną farbą pomnika Feliksa Dzierżyńskiego i obrzucenia go koktajlem Mołotowa. Aresztowany przez SB w marcu 1982 roku w drukarni drugiego obiegu. Uczestnik majowych manifestacji. 3 czerwca pojechał nad Wisłę i zaginął.Według świadka miał wskoczyć do rzeki by ratować psa. Według matki nie potrafił pływać, znosił wody, miał hydrofobię. W czasie wakacji nad Bałtykiem nie wszedł nawet do wody, nie chodził na basen. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim.

Stłumienie pokojowej demonstracji w Gdańsku 31 sierpnia 1982

Piotr Sadowski (1950-1982), pracownik Stoczni Gdańskiej – zmarł trafiony petardą ZOMO. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku.

Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 31 sierpnia 1982

Tadeusz Woźniak (1933-1982) – zmarł 1 września w wyniku pobicia przez ZOMO

Kazimierz Michalczyk (1955-1982) – postrzelony przez ZOMO. Zmarł 2 września i został pochowany na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu. Pracował jako tokarz w zakładach Elwro we Wrocławiu. 

Stłumienie pokojowej demonstracji w Lubinie 31 sierpnia 1982 w drugą rocznicę porozumień sierpniowych

Michał Adamowicz (1954-1982) – zmarł 5 września w wyniku postrzału. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Lubinie

Mieczysław Poźniak (1956-1982) – zmarł w wyniku postrzału w brzuch. Spoczął na cmentarzu w Orzeszkowie.Był robotnikiem „Elektromontażu” w Lubinie.

Andrzej Trajkowski (1950-1982) – zmarł w wyniku postrzału w głowę. Pogrzeb odbył się na cmentarzu komunalnym w Lubinie. Pracował jako mechanik z Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych.

Stłumienie pokojowej demonstracji we Kielcach 31 sierpnia 1982

Stanisław Rak (1947-1982), zegarmistrz – zmarł 7 września w wyniku pobicia przez ZOMO

Stłumienie pokojowej demonstracji w Częstochowie 1 września 1982

Eugeniusz Wiłkomirski (1930-1982) – zmarł 3 września w wyniku pobicia przez ZOMO

Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 10 listopada 1982

Stanisław Królik (1943-1982) – zmarł 16 listopada pobity przez ZOMO. Był pracownikiem zakładu „Fotooptyka” w Warszawie. Wracając z pracy czekał na autobus na przystanku przy Uniwersytecie Warszawskim. Tam został pobity przez funkcjonariuszy ZOMO rozpędzających demonstrantów.

Stłumienie pokojowej demonstracji w Gdańsku 11 listopada 1982

Wacław Kamiński (1950-1982) – zmarł 28 listopada trafiony petardą w głowę. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Oleśnicy. Był spawaczem na Wydziale K-2 Stoczni Gdańskiej

Stłumienie pokojowej demonstracji w Krakowie 1 maja 1983

Ryszard Smagur (1954-1983) – zmarł trafiony petardą rzucaną przez ZOMO - Cmentarz Grębałowski w KrakowiePracownik introligatorni w Krakowie.

Stłumienie pokojowej demonstracji we Wrocławiu 1 maja 1983

Włodzimierz Witkowski (1952-1983) – zaginął w czasie demonstracji. Jego zwłoki, wiszące na drzewie, znaleziono tydzień później pod Oleśnicą.

Bernard Łyskawa (1927-1983), mechanik w COBP „Poltegor” we Wrocławiu. Dostał pojemnikiem z gazem w klatkę piersiowąSpoczywa na cmentarzu w Marszowicach.

Stłumienie pokojowej demonstracji w Warszawie 3 maja 1983

Marek Kuchta (1953-1983) – zmarł 5 maja 1983 w wyniku pobicia przez MO na Starym Mieście w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Północnym

Wydarzenia nie związane ze strajkami

Wanda Kołodziejczyk (1923-1982) – zmarła 4 stycznia 1982 po pobiciu w areszcie śledczym na ul. Rakowieckiej w Warszawie

Franciszek Zdunek (1942-1982) – zastrzelony 2 lutego 1982 przez funkcjonariusza MO. Był rolnikiem z Sobolewa w województwie lubelskim.

Zbigniew Szymański – zmarł zmarł pobity przez dwóch funkcjonariuszy ZOMO w wsi Hanna w województwie bielsko-bialskim w kwietniu 1982.

Wojciech Cielecki (1963-1982) – zastrzelony przez żołnierza LWP 2 kwietnia 1982 w Białej Podlaskiej.Został zatrzymany 2 kwietnia 1982 roku przez patrol wojskowy celem wylegitymowania na ulicy w Bia­łej Podlaskiej. Mundurowi chcieli, by Cielecki kupił im wódkę, ale ten się nie zgodził. Był bity na ulicy od godziny ok. 23:00 do mniej więcej 03:00 nad ranem. Podczas próby ucieczki został zastrzelony przez nietrzeźwego starszego sierżanta Andrzeja Kuśpita. Zabójcę Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał na karę 12 lat pozbawienia wolności.

Stanisław Kot – zmarł 3 kwietnia 1982 w Rzeszowie w wyniku pobicia przez patrol ZOMO.Pracownik Zakładu Transportu Mięsnego w Rzeszowie.

Mieczysław Rokitowski (1935-1982) – zmarł 3 kwietnia 1982 pobity w czasie przesłuchania w areszcie śledczym w Załężu.Ukończył Technikum Geodezyjne w Jarosławiu. Pracownik m.in. Klubu Sportowego Polonia w Przemyślu. Został aresztowany po wyjściu z mszy z przemyskiej katedry za rzekomy kolportaż ulotek.

Andrzej Grzywa – zmarł 30 sierpnia 1982 pobity na komendzie MO w Gdańsku

Zdzisław Jurgielewicz (1953-1982) – zmarł 21 września 1982 pobity przez MO w Giżycku.Pracownik ZSO Polam w Wilkasach. Za śmiertelne pobicie skazano współwięźnia.

Adam Grudziński (1946-1982) – zmarł w wrześniu 1982 roku w niewyjaśnionych okolicznościach w swoim mieszkaniu, po zwolnieniu z internowania, gdzie był bity w obozie dla internowanych w Załężu. Podupadł tam mocno na zdrowiu. Z zawodu był kinooperatorem. Pracował jako drukarz i technik w Bibliotece Głównej AGH. Był działaczem "Solidarności".Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zbigniew Simoniuk (1950-1983) – członek Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania, zmarł 8 stycznia 1983 w więzieniu w Białymstoku. Od 21 października 1982 roku odbywał wyrok dwu lat pozbawienia wolności za działalność podziemną na terenie białostockiego więzienia. Za oficjalną przyczynę śmierci uznano samobójstwo, co było nieprawdopodobne, gdyż miał zagipsowane ręce.

Zenon Bleszczyński (1959-1983) – zmarł 14 stycznia 1983 w wyniku pobicia w areszcie śledczym

Jan Ziółkowski (1940-1983) – współpracownik Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Czerwca 1956, zmarł 5 marca 1983, pobity na V komendzie MO w Poznaniu

Józef Larysz (1942-1983) – przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w ELWRO w Pszczynie, zmarł 7 marca 1983 po przesłuchaniu na komendzie MO

Ryszard Kowalski (1939-1983) – przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność w Hucie Katowice, jego ciało wyłowiono 31 marca 1983

Bogusław Podboraczyński (1962-1983) – działacz NSZZ Solidarność z Nysy, zamordowany przez funkcjonariuszy MO, ciało wydobyto z rzeki 30 kwietnia 1983 - cmentarz w Nysie

Andrzej Szewczyk (1961-1982) – zmarł w wyniku pobicia przez ZOMO - Cmentarz Grębałowski w Krakowie.Absolwent Technikum Górniczego w Krakowie, występował w Zespole Pieśni i Tańca „Słowianki”.

Zenon Bleszczyński – ofiara stanu wojennego, zmarł 14 stycznia 1983 roku w wyniku pobicia w areszcie śledczym.

Zdzisław Miąsko (1954-1983) – zmarł 3 czerwca 1983 po przesłuchaniu na posterunku MO w Nowej Miłośnie. Był rolnikiem z wsi Okuniewo.

Andrzej Gąsiewski (1954-1983) – pracownik Instytutu Badań Jądrowych. Zamordowany 17 czerwca 1983 w Warszawie.Został zatrzymany, gdy wracał ze sztandarem „Solidarności” z mszy świętej odprawianej na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie przez Jana Pawła II. Kolegium skazało go na zapłacenie grzywny. Pieniądze za grzywnę zostały zapłacone, ale skazany nigdy nie powrócił do domu. Jego ciało znaleziono na bocznicy kolejowej.

Jerzy Marzec (1962-1983) – jego ciało znaleziono 22 czerwca 1983 roku nad Odrą we Wrocławiu. Był pracownikiem Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego we Wrocławiu. Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Było to dzień po wizycie Jana Pawła II we Wrocławiu. Zgodnie z orzeczeniem lekarzy zmarł 21 czerwca na skutek zachłyśnięcia się krwią. Został pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.

Jan Samsonowicz (1944-1983) - poeta i działacz NSZZ Solidarność i Ruchu Młodej Polski. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim. Internowany 13 grudnia 1981. Zwolniony pół roku później. Zmarł 30 czerwca, SB upozorowała samobójstwo, ciało Samsonowicza powieszono na bramie Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Został pochowany na katolickim cmentarzu w Sopocie.

Za tydzień groby polityków i wojskowi, którzy doprowadzili do Stanu wojennego

Groby ofiar Stanu wojennego. Górnicy z kopalni Wujek, demonstranci. Niezapomniani