Marcin Warchoł: Śmierć na drodze przez pijanego kierowcę to nie wypadek, to zabójstwo! Chcemy wysokich kar dla piratów drogowych, bo to działa!

W niedzielnym wypadku pod Ostrowcem, we wsi Boksycka, doszło do niewyobrażalnej tragedii. Odurzony narkotykami i zamroczony alkoholem Piotr M., 37-letni kierowca mercedesa, uderzył w fiata punto. Pięć niewinnych osób zginęło na miejscu: prowadzący auto senior rodu, jego syn z żoną i  starszy wnuk z koleżanką. Zderzenie przeżył tylko młodszy, 16-letni wnuk kierowcy. Co bulwersujące, sąd nie wyraził zgody na tymczasowy areszt dla Piotra M., o który wnioskowała prokuratura. Odnosząc się do tej sytuacji, prokurator generalny Zbigniew Ziobro zapowiedział zaostrzenie prawa. Odpowiedzialnym za jego wprowadzenie jest wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł. 

Panie ministrze, jaki jest główny kierunek zmian w prawie w takich skrajnie tragicznych sytuacjach, jak ta w Boksyckiej? 

- Będą to trzy główne zmiany w prawie karnym procesowym. Po pierwsze możliwość zastosowania tymczasowego aresztu, nawet wobec sprawcy, który symuluje, że ze względu na stan zdrowia, stan upojenia alkoholowego czy odurzenia narkotykami nie jest w stanie składać wyjaśnień - tak jak to było u sprawcy wypadku pod Ostrowcem. Sprawca nie mógł zostać się przesłuchany. 

Dlaczego?

- Ponieważ właśnie powołał się na zły stan zdrowia. Wtedy nie można mu przedstawić zarzutów, a przedstawienie zarzutów jest konieczne do zastosowania tymczasowego aresztowania. Bez zarzutów nie ma aresztu. I tak było w wypadku sprawcy śmierci pięciu osób w Boksyckiej. Przestępcy wiedzą, że organy państwowe mają tylko 72 godziny. Od czasu zatrzymania jest 48 godzin dla prokuratora i 24 godziny dla sądu, żeby doręczyć takiemu podejrzanemu decyzję o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. I to jest za krótko.

 Co jeszcze się zmieni?

- Druga ważna zmiana to podwyższenie kary od 5 do 20 lat więzienia dla sprawców śmiertelnych wypadków pod wpływem alkoholu i narkotyków  oraz po zbiegnięciu z miejsca wypadku. Teraz jest to od 2 do 12 lat więzienia, ale sądy najczęściej orzekają te niższe przedziały. Będzie także obowiązywał przepadek pojazdu za przestępstwa drogowe pod wpływem alkoholu lub narkotyków lub żądanie jego równowartości, jeśli auto nie będzie własnością sprawcy.

I trzecia zmiana to kwalifikowanie takiego czynu nie jako wypadek, tylko jako zabójstwo z zamiarem ewentualnym.

 Co to oznacza?

- Sprawca, który wsiada w znacznym stanie nietrzeźwości lub odurzenia narkotykami za kierownicę, pędzi na oślep, często wyprzedza na podwójnej ciągłej rząd samochodów, na czerwonym świetle, przez środek miasta sto pięćdziesiąt na godzinę, to taki człowiek godzi się na to, że ktoś zginie. To nie oznacza, że on chce kogoś zabić, ale "nie chce nie zabić". Takie rozwiązania obowiązują w Niemczech. Jeśli ktoś np. pędzi 170km/h i są ofiary śmiertelne, to jest to traktowane jak zabójstwo.

Wracając do tego konkretnego przypadku rodziny, która tragicznie zginęła na drodze. Wypadek przeżył tylko najmłodszy, 16-letni chłopiec. Wiemy, że teraz walczy o życie w szpitalu, jest w ciężkim stanie. Minister Ziobro powiedział, że zostanie otoczony opieką państwa ze środków Funduszu Sprawiedliwości. Jak konkretnie będzie wyglądała ta pomoc?

- W ramach Funduszu Sprawiedliwości stworzyliśmy 360 punktów pomocy pokrzywdzonym w całym kraju, które świadczą pomoc ofiarom przestępstw drogowych. Jaka to jest pomoc? Bardzo szeroka. Można tą drogą  fundować na przykład leki poszkodowanym, finansować pomoc psychologiczną, psychoterapeutyczną po wypadkach: sprzęt habilitacyjny, wyprawki dzieciom - ofiarom wypadków, dopłaty do czynszu itp. To jest pomoc prawna, pomoc, psychologiczna, pomoc materialna, oczywiście bezpłatna. W wypadku tego konkretnego chłopca jest jeszcze za wcześnie na rozmowę o szczegółach, ale zostanie otoczony on i jego opiekunowie wszelkim potrzebnym wsparciem.

 A co by pan minister odpowiedział tym, którzy mówią, że  podnoszenie kar, zaostrzanie prawa to nie tędy droga? Wystarczy skutecznie egzekwować obowiązujące przepisy. Wystarczy, że policja, prokuratura i sądy będą sprawnie działały.

- Oczywiście, że wysoka kara jest barierą przed popełnianiem przestępstw. Udowodniliśmy to w praktyce. To my w Ministerstwie Sprawiedliwości wprowadziliśmy wysokie kary za niepłacenie alimentów. Przed tą zmianą Polska była na ostatnim miejscu w Europie, jeśli chodzi o ściąganie alimentów. Milion polskich dzieci było bez niezbędnych  im środków pieniężnych tymczasem, po naszych zmianach, w tej chwili ściągalność do funduszu alimentacyjnego wzrosła o  230 procent.

Druga sprawa - 25 lat więzienia za fałszowanie faktur VAT (wcześniej nawet za ogromne wyłudzenia groziło maksymalnie 5 lat).  Po wprowadzeniu takich drakońskich kar w 2017 r. natychmiast  sama groźba takiej kary spowodowała ogromny wzrost wpływów do budżetu z podatku VAT. W 2016 r. było to 126 mld, w 2022 r. 230 mld zł. Przestępczość VAT-owska w Polsce przestała być opłacalna, a stała się bardzo ryzykowna.

No i trzeci argument  - wzrost wysokości mandatów i kar za łamanie przepisów drogowych.Nowy taryfikator drogowy, który wszedł w życie z początkiem 2022 r. spowodował bardzo wymierne zmiany: o 362 osoby zmalała liczba ofiar śmiertelnych, jest zdecydowanie mniej rannych, zmniejszyła się liczba nietrzeźwych kierowców, aż o połowę spadła liczba kierowców przekraczających prędkość w terenie zabudowanym. To pokazuje, że absolutnie surowe kary działają i nikt nas nie przekona do tego, że sprawcy powinni być łagodnie traktowani. My dowiedliśmy tego naszymi zmianami. Sprawcy kalkulują, ile im grozi i to ich powstrzymuje przed łamaniem prawa.

Jaki jest zatem kalendarz zaplanowanych zmian zaostrzających kary dla piratów drogowych?

My, jako Ministerstwo Sprawiedliwości, już wprowadziliśmy projekt zmian do Sejmu. Wejdą one w życie 1 października tego roku.

19 zdjęć