Alfons Zgrzebioka

i

Autor: NAC Alfons Zgrzebniok, dowódca I i II Powstania Śląskiego

W 100 lat po III Powstaniu Śląskim. Order nie tylko dla Alfonsa Zgrzebnioka

2021-07-04 13:24

Alfons Zgrzebiok ps. Rakoczy, został pośmiertnie kawalerem najwyższego polskiego odznaczenia państwowego: Orderu Orła Białego. Krewnej powstańca odznaczenie przekazał (4 lipca), w Katowicach przed Pomnikiem Powstańców Śląskich, prezydent RP Andrzej Duda. Order, jak podkreśla Kancelaria Prezydent RP, jest symbolicznym uznaniem dla wszystkich powstańców śląskich.

Alfons Zgrzebniok (1891-1937) był jednym z najważniejszych członków Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska (POWGŚl). Od lutego 1919 był jej komendantem głównym. I dlatego był naczelnym dowódcą I Powstania Śląskiego. Ponownie stanął na czele II Powstania. W czasie III powstania śląskiego był szefem oddziału personalnego Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych. W 1923 r. założył Związek Powstańców Śląskich. Zmarł nagle, na zawał serca. Pochowano go na cmentarzu komunalnym w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich.

Order prezydent przekazał krewnej powstańca – Józefie Miszczyk. Przez minutę prezydent rozmawiał z krewną. W okolicznościowej mowie Andrzej Duda o powstańcach powiedział: „Wielu z nich swoje zwycięstwo mogło nazywać pełnym zwycięstwem, bo ich domy znalazły się w Rzeczpospolitej, Niestety wielu nie, tak jak ci ze Śląska Opolskiego, których ojcowizna pozostała poza granicami Rzeczypospolitej. Należał do nich bohater naszego spotkania – Alfons Zgrzebniok, którego rodzinna Opolszczyzna pozostałą poza granicami Rzeczypospolitej, ale który mógł z satysfakcją patrzeć na to, że jego trud zaangażowania we wszystkie trzy Powstania Śląskie, w tym odpowiedzialność wojskową za dwa powstania przerodziła się w wolną, niepodległą, suwerenną Rzeczpospolitą mocną Górnym Śląskiem, gospodarczo i społecznie". Prezydent przekazał władzom samorządowym gmin związanych historycznie z powstaniami śląskimi okolicznościowe tablice „Tobie Polsko”, upamiętniające powstańcze wydarzenia, nawiązujące w swej formie do powstańczego sztandaru. Pierwszą (ze stu) taką tablicę otrzymał 2 maja samorząd Strzelec Opolskich. Na terenie tej gminy znajduje się Góra. św. Anny. O nią stoczyła się największa bitwa w III Powstaniu Śląskim.

III Powstanie Śląskie, choć formalnie nie było zakończone triumfem powstańców, faktycznie przyniosło zwycięskie efekty. To dzięki niemu do odrodzonej Rzeczypospolitej udało się przyłączyć znaczącą część Górnego Śląska. Znaczącą nie tylko z uwagi na rozmiar terytorium, ale przede wszystkim na koncentrację przemysłu wydobywczego i hutniczego. Rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. i de facto było odpowiedzią na decyzję Komisji Plebiscytowej po plebiscycie z 20 marca. W jego wyniku Komisja zdecydowała o przyznaniu prawie całego obszaru Niemcom. Wówczas trwające pojedyncze ekonomiczne strajki Ślązaków przekształciły się 2 maja w strajk generalny. W nocy rozpoczęło się powstanie. Na jego czele stanął działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy, Wojciech Korfanty, który ogłosił się dyktatorem powstania i wziął na siebie odpowiedzialność za jego przebieg.

Powstańcami dowodził Maciej Mielżyński, który stanął na czele Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych. Powstańcy zdołali opanować prawie cały obszar plebiscytowy. Z czasem Niemcy, posiłkowani oddziałami z głębi Niemiec, przejęli inicjatywę. Wobec przewagi przeciwnika, który jednak nie odbił w pełni przejętych przez powstańców terytorium, a przede wszystkim wskutek nacisków Komisji Międzysojuszniczej 26 czerwca doszło do porozumienia o wycofaniu oddziałów obu stron w wyznaczonych terminach z zajmowanych terytoriów. 5 lipca zakończono ewakuację oddziałów niemieckich i polskich poza teren plebiscytowy. I dlatego tę datę uznaje się z kończącą III Powstanie Śląskie, choć walki ucichły znacznie wcześniej.

Nasi Partnerzy polecają