Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie został podpisany 1 sierpnia 1975 roku w Helsinkach. Był to efekt dwuletnich negocjacji, w których uczestniczyli przedstawiciele 35 państw, w tym niemal wszystkich krajów europejskich (z wyjątkiem Albanii), Stanów Zjednoczonych i Kanady. Chociaż dokument ten nie miał charakteru prawnie wiążącego traktatu, a jedynie porozumienia politycznego, odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu europejskiego porządku i przyczynił się do przemian demokratycznych w Europie Wschodniej.
Akt Końcowy KBWE zawierał szereg zasad, które miały regulować stosunki między państwami, w tym:
- Suwerenność i integralność terytorialna państw
- Zakaz użycia siły lub groźby jej użycia
- Pokojowe rozstrzyganie sporów
- Poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności
- Przekształcenie KBWE w OBWE
Po zakończeniu zimnej wojny, Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie przekształciła się w 1995 roku w Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). OBWE jest organizacją międzynarodową, której celem jest zapobieganie konfliktom, zarządzanie kryzysowe i odbudowa pokonfliktowa. Organizacja ta regularnie wysyła misje obserwacyjne, które monitorują procesy wyborcze w krajach członkowskich, oceniając zgodność procedur z międzynarodowymi standardami.
Stanowisko polskiego MSZ
W komunikacie opublikowanym z okazji 50. rocznicy podpisania Aktu Końcowego z Helsinek, polskie MSZ podkreśliło przywiązanie Polski do fundamentalnych zasad i wartości, które legły u podstaw OBWE.
- W dniu 50. rocznicy Aktu Końcowego z Helsinek, Polska zdecydowanie potwierdza przywiązanie do fundamentalnych zasad i wartości, które legły u podstaw Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie - czytamy w oświadczeniu.
MSZ zaznaczyło, że zasady te, takie jak suwerenność, integralność terytorialna, zakaz użycia siły, pokojowe rozstrzyganie sporów, poszanowanie praw człowieka oraz podstawowych wolności, stanowią filary bezpieczeństwa i stabilności w Europie i pozostają równie aktualne dzisiaj, jak i pół wieku temu. W swoim oświadczeniu, polskie MSZ wyraziło również głębokie zaniepokojenie działaniami Rosji, które naruszają zasady Aktu Końcowego KBWE.
- Celowa, nieuzasadniona i brutalna agresja Rosji przeciwko Ukrainie stanowi jawne i świadome pogwałcenie zasad helsińskich - oświadczył resort.
MSZ podkreśliło, że rosyjska agresja na Ukrainę, wspierana przez sojuszników i partnerów, stanowi zaprzeczenie dorobku procesu helsińskiego, a dialog i współpraca w ramach OBWE są ofiarą rosyjskiej wojny napastniczej.
Apel do Rosji
Polskie MSZ wezwało Rosję do porzucenia polityki siły i bezwarunkowego przestrzegania zasad Aktu Końcowego z Helsinek.
- Po raz kolejny wzywamy Rosję do porzucenia dotychczasowej polityki siły na rzecz bezwarunkowego przestrzegania zasad wskazanych w Akcie Końcowym z Helsinek. Rosja jest jego sygnatariuszem i jest zobowiązana do przestrzegania zasad w nim zawartych. Rosja musi natychmiast zakończyć swoją wojnę przeciw Ukrainie i inne agresywne działania zagrażające pokojowi i stabilności - czytamy w stanowisku MSZ.
Resort podkreślił, że wiarygodność i przyszłość Organizacji zależą od zdolności do obrony jej zasad i pociągnięcia sprawców agresji do odpowiedzialności. MSZ oświadczyło, że sprawiedliwy i trwały pokój w Ukrainie jest niezbędnym warunkiem przywrócenia stabilności i odbudowy zaufania w gronie 57 państw uczestniczących w OBWE.
Stanowisko Polski w 50. rocznicę Aktu Końcowego KBWE podkreśla znaczenie tego dokumentu dla europejskiego bezpieczeństwa i stabilności. Jednocześnie, krytyka działań Rosji wskazuje na wyzwania, przed którymi stoi OBWE w kontekście naruszania zasad międzynarodowego prawa i agresji na suwerenne państwa. W grudniu ubiegłego roku, podczas Rady Ministerialnej OBWE na Malcie, szef MSZ Radosław Sikorski stwierdził, że członkostwo Rosji w OBWE powinno zostać zawieszone, dopóki kraj ten nie zakończy agresji na Ukrainę.
Podcasty
Playlisty tematyczne
